IND blijft bij besluit om drie Afghaanse vrouwen terug te sturen, ondanks kritiek
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) blijft bij het besluit om drie Afghaanse vrouwen terug te sturen naar Afghanistan. De beslissing leidt tot veel kritiek omdat de Taliban Afghaanse vrouwen systematisch discrimineert. Toch vindt de IND dat deze vrouwen zich kunnen schikken naar de leefregels van de Taliban.
Volgens de IND tonen de vrouwen onvoldoende aan dat ze niet kunnen leven onder het regime van de Taliban. Ze zouden niet 'verwesterd' zijn en zich voornamelijk bezighouden met huishoudelijke taken. Mede op basis daarvan maakt de IND de inschatting dat de vrouwen zich kunnen conformeren aan de leefregels van de Taliban.
"Omdat u in Nederland naar buiten durft te gaan, durft te werken en hier de kans hebt om onafhankelijk en zelfstandig te worden, maakt nog niet dat u zich niet kan conformeren aan de leefregels van de Taliban", is te lezen in het besluit van de IND dat Nieuwsuur heeft ingezien.
Maar de vrouwen vrezen voor hun toekomst: "Een hond staat in Afghanistan in hoger aanzien dan een vrouw", vertelt één van hen tegen Nieuwsuur.
Verboden te praten in het openbaar
Dat de IND asielverzoeken van vrouwen uit Afghanistan afwijst, is uitzonderlijk. Sinds de Taliban in 2021 de macht overnamen, gelden strenge regels voor vrouwen die in strijd zijn met het VN-Vrouwenverdrag.
Zo mogen ze vaak niet werken of naar school, moeten ze volledig bedekt gekleed over straat en hebben ze geen toegang tot openbare ruimten zonder een mannelijke begeleider. Ook zingen en praten in het openbaar is verboden.
"Sinds ik weet van de negatieve beschikking van de IND doe ik geen oog meer dicht", zegt een van de Afghaanse vrouwen, die 79 jaar oud is. "Ik ben er ziek van."
Zij vluchtte vijftien jaar geleden naar Nederland nadat de Taliban haar dochter opeisten. "De vrouw van een van hen zei: we nemen haar met geweld mee":
Nederland erkent dat Afghanistan vrouwen discrimineert. Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Van Weel begon vorig jaar samen met Canada, Duitsland en Australië een procedure tegen Afghanistan wegens het schenden van het VN-Vrouwenverdrag.
Een woordvoerder van het ministerie meldt dat de minister deze procedure is gestart om onder andere "een duidelijk signaal af te geven dat de rechten van vrouwen en meisjes gerespecteerd moeten worden".
Toch wil Van Weel, die inmiddels ook verantwoordelijk is voor het ministerie van Asiel en Migratie, nu dus drie vrouwen terug naar Afghanistan sturen. "Schandalig", vindt advocaat Frans Willem Verbaas. Hij staat twee van de drie vrouwen bij in hun procedure.
Volgens Verbaas zijn de redenen die de IND geeft achterhaald. "Het Hof van Justitie heeft al lang bepaald dat we de discussie voorbij zijn of vrouwen 'verwesterd' zijn of niet. Alle vrouwen lijden onder de Taliban."
Het Europese Hof van Justitie kwam inderdaad in oktober 2024 met een uitspraak, die - zo blijkt nu - op verschillende manieren wordt geïnterpreteerd. Het Hof concludeerde dat de vervolging van Afghaanse vrouwen door het regime wegens hun geslacht dusdanig ernstig en systematisch is, dat het op zich al wordt gezien als een daad van vervolging.
Nieuwsuur sprak met verschillende rechtsgeleerden over die uitspraak. De uitspraak komt er volgens hen op neer dat "geen enkele lidstaat van de Europese Unie vrouwen terug mag sturen naar Afghanistan", aldus Ashley Terlouw, hoogleraar rechtssociologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het betekent ook dat alle Afghaanse vrouwen op basis van hun geslacht en afkomst een verblijfsvergunning kunnen krijgen.
Maar daar zijn de IND en het Ministerie van Asiel en Migratie het niet mee eens. De IND stelt dat Nederland "op basis van de discriminatie van vrouwen alle vrouwen uit Afghanistan asiel kan geven, maar dat hoeft niet".
"Er zijn situaties denkbaar, waarin vrouwen geen moeite hebben met zich te schikken naar die leefregels van de Taliban."
Gedwongen vertrek
Op dit moment kunnen afgewezen Afghaanse asielzoekers niet worden uitgezet naar Afghanistan, omdat Nederland geen diplomatieke banden heeft met de Taliban. Hier probeert minister Van Weel verandering in te brengen.
In een gezamenlijke brief, vanuit verschillende bewindspersonen van Europese landen, roept hij de Eurocommissaris op tot het bevorderen van terugkeer van onrechtmatig verblijvende personen naar Afghanistan.
In februari wordt de zaak van de 79-jarige vrouw opnieuw beoordeeld door een rechter. Advocaat Verbaas is met een van de andere zaken naar de Raad van State gestapt. Ook die zaak wordt in februari behandeld.