News NL

Voor de kust van Venezuela is opnieuw een speedboot opgeblazen door de Amerikaanse strijdkrachten. President Trump zegt dat zes opvarenden zijn gedood. Hij beweert dat het drugsmokkelaars waren, maar leverde daarvoor geen bewijs.

Het is de vijfde dodelijke aanval van de Amerikaanse marine op een schip in het Caribisch gebied sinds vorige maand. Latijns-Amerikaanse landen vrezen de groeiende militaire agressie die de VS vertoont. Een juridische basis voor de Amerikaanse aanvallen in internationale wateren lijkt te ontbreken.

Trump heeft een aantal drugskartels tot terreurorganisaties bestempeld en spreekt van een oorlog tegen "narcoterroristen". De aanval van vandaag zou zijn uitgevoerd op basis van informatie van inlichtingendiensten.

Volgens Trump vervoerde het schip drugs. Het is een patroon dat de VS dit soort bootjes aanvalt zonder bewijs te leveren over wie of wat er aan boord was.

Venezuela vreest Amerikaanse aanval

Amerika heeft extra oorlogsschepen en gevechtsvliegtuigen verzameld in het Caribisch gebied. Venezuela stelt dat de VS plannen heeft voor militaire aanvallen op Venezolaans grondgebied met het doel om president Maduro ten val te brengen. Het Zuid-Amerikaanse land heeft vorige week de VN-Veiligheidsraad gevraagd om een spoedzitting over de Amerikaanse militaire acties.

Trump stelt dat militair ingrijpen tegen drugssmokkelaars nodig is om de VS te beschermen. "Als je onze mensen probeert te vergiftigen, zullen we je opblazen. Dat is de enige taal die ze echt verstaan", zei de president onlangs in een toespraak voor generaals.

Ook in de VS zet Trump steeds vaker de strijdkrachten in tegen al dan niet vermeende criminelen, en ook om demonstraties de kop in te drukken. De Nationale Garde wordt tot nu toe alleen ingezet in steden met Democratische burgermeesters. Juristen zeggen dat Trump zich steeds autocratischer opstelt.

In Houten en Uithoorn zijn demonstraties rond de komst van een azc vanavond uitgelopen op ongeregeldheden. Bij beide protesten heeft de Mobiele Eenheid (ME) mensen aangehouden.

In Houten waren er in ieder geval drie aanhoudingen, in Uithoorn tot nu toe vier, meldt NH Nieuws. Ook is in beide plaatsen de Prinsenvlag gezien, die in de oorlog door de NSB werd gebruikt.

Zowel in Houten als in Uithoorn werd de ME ingezet:

In Houten greep de ME in bij het gemeentehuis toen er nog zo'n honderd demonstranten waren. Eerder op de avond waren er ongeveer driehonderd demonstranten aanwezig.

Vlakbij hielden zo'n dertig voorstanders van het azc een tegendemonstratie. De ME werd ingezet om die twee groepen uit elkaar te halen.

Een deel van de anti-azc-demonstranten gooide vuurwerk en eieren naar de tegendemonstratie en de politie. Ook werd met stenen gegooid, zag een ANP-verslaggever.

De wijk in

In Uithoorn waren ook een paar honderd betogers. Ook daar stonden ze bij het gemeentehuis, omdat daar een vergadering over asielopvang was.

Na een tijdje werd de sfeer grimmig. Demonstranten trokken een woonwijk in, en de ME achtervolgde ze, zag een ANP-verslaggever. De politie verrichtte meerdere arrestaties.

Op het plein gooiden anti-azc-demonstranten met vuurwerk en eieren naar een klein groepje tegendemonstranten. Ook naar de politie werd met vuurwerk gegooid.

'Vluchtelingen welkom, nazi's niet', stond op een de borden van de mensen die voor een azc zijn:

In Uithoorn staat een opvang van ongeveer 250 mensen gepland, meldt NH Nieuws. Daar kan nog bezwaar tegen worden ingediend. Ook demonstreerde de groep tegen een azc in buurgemeente Amstelveen.

In Houten zijn er plannen voor een azc voor 337 mensen op een bedrijventerrein aan de rand van de gemeente. Ook daar is nog geen definitief besluit over genomen.

Rustig in Urk

Ook in Urk is vanavond een raadsvergadering over de komst van een azc, maar daar is het rustig. De politie laat weten dat er wel wat demonstranten buiten staan en dat de situatie na gisteren scherp in de gaten wordt gehouden.

Gisteren waren er in Urk ongeregeldheden toen tientallen jongeren bij elkaar kwamen, meldt regionaal dagblad De Noordoostpolder.

De wereldeconomie lijkt tot dusver niet al te hard geraakt te worden door de handelsoorlog. Toch zijn de daadwerkelijke gevolgen nog niet te overzien en blijft onzekerheid op termijn overheersen. Dat meldt het Internationaal Monetair Fonds in zijn nieuwe groeivoorspelling.

Voor de tweede keer op rij wordt de wereldgroei voor dit jaar licht naar boven bijgesteld - met een extra 0,1 procent naar 3,2 procent.

Het hielp dat de hoge aangekondigde heffingen van de Amerikaanse president Trump in veel gevallen zijn verlaagd door handelsakkoorden, ook al zijn details hiervan nog niet altijd even duidelijk. Ook de Europese Unie sloot zo'n akkoord met de VS.

Ook de flexibiliteit van de private sector droeg bij aan de gematigde gevolgen, zegt IMF-hoofdeconoom Pierre-Olivier Gourinchas. De sector haalde import naar voren en was snel in het verleggen van toeleveringsketens.

Blijvende onzekerheid

Toch blijft de onzekerheid over de stabiliteit en de koers van de wereldeconomie kritiek, benadrukt het IMF.

"Landen, instellingen en markten hebben zich aangepast aan een landschap dat gekenmerkt wordt door toenemend protectionisme en fragmentatie", aldus het IMF.

Dit gaat volgens de organisatie gepaard met sombere groeivooruitzichten en op een gegeven moment ook de roep om verandering van het macro-economische beleid van landen.

De gevolgen van Trumps heffingen zijn ook verder nog niet helemaal te overzien, zegt Gourinchas. "De gevolgen van deze spanningen kunnen toenemen wanneer bedrijven de heffingen gaan doorberekenen aan klanten en handelsroutes permanent via andere landen worden gelegd. Dan wordt de wereldeconomie langzaamaan minder efficiënt."

Ook benadrukt het IMF de gevolgen van strenger migratiebeleid. Dit zorgt er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten voor dat er minder arbeiders het land inkomen, wat slecht kan zijn voor de productieketen. Op dit moment daalt ook de vraag naar arbeid, waardoor het nog niet zo'n probleem is.

In juli en augustus heeft Oekraïne fors minder militaire hulp gehad van bondgenoten dan eerder dit jaar. Het gaat volgens onderzoekers om 43 procent minder wapens, munitie en ander legermaterieel in vergelijking met de eerste zes maanden van het jaar.

Het Duitse onderzoeksbureau Kiel Institute noemt het een verrassende ontwikkeling waar het geen verklaring voor heeft. "Europa schaalt zijn totale militaire steun af", zegt hoofdonderzoeker Christoph Trebesch van de Ukraine Support Tracker. "Het wordt cruciaal hoe deze cijfers zich in de herfst ontwikkelen."

Effect onduidelijk

Het is nog te vroeg om te spreken van een trend. Ook valt nog niet te zeggen of Oekraïne iets van de recente daling zal merken op het slagveld. Het land leunt sowieso al meer op zijn eigen oorlogsindustrie, bijvoorbeeld voor de productie van drones en raketten. Onder meer voor luchtafweer is Kyiv nog wel afhankelijk van bondgenoten.

In juli en augustus werd vanuit het buitenland gemiddeld per maand voor ruim 2 miljard euro aan militaire middelen geleverd en toegezegd. De zes maanden ervoor was dat bijna 4 miljard per maand.

Ter vergelijking: in de eerste jaren van de oorlog werd er maandelijks gemiddeld zo'n 3,5 miljard euro aan wapens en materieel geleverd en toegezegd.

Over de Ukraine Support Tracker

Het Kiel Institute houdt sinds het begin van de Russische invasie van 2022 bij welke steun landen hebben toegezegd of geleverd. De cijfers zijn niet compleet en alleen gebaseerd op informatie die landen willen vrijgeven. Toch wordt de database beschouwd als het gedetailleerdste overzicht van militaire leveringen aan Oekraïne.

Sinds het aantreden van Trump geeft de VS vrijwel niets meer aan Oekraïne. In de eerste helft van 2025 waren Europese bondgenoten in dat gat gesprongen, zo bleek eerder uit cijfers van de Duitse onderzoekers.

Nieuw systeem voor aanschaf wapens uit VS

In juli is een nieuw mechanisme ingevoerd voor NAVO-landen die wapens in de VS willen kopen voor Oekraïne: de Prioritised Ukraine Requirements List (PURL). Dat is simpel gezegd een lijst waarop Oekraïne aangeeft welke luchtverdediging, munitie en andere zaken het hardst nodig zijn.

Via PURL hebben zeker acht landen, waaronder Nederland, inmiddels wapens gekocht voor Kyiv. Afgaand op de totaalcijfers van militaire hulp over de twee zomermaanden, is het mechanisme niet populair onder NAVO-lidstaten.

Overigens is het niveau van financiële hulp aan Oekraïne wel stabiel gebleken. In juli en augustus werd gemiddeld evenveel geldsteun gegeven als in de overige maanden van de ruim 3,5 jaar durende oorlog.

Amerikaanse Tomahawk-raketten voor Oekraïne?

Vrijdag is president Zelensky weer op bezoek in het Witte Huis. Trump heeft onlangs de suggestie gewekt dat de VS Tomahawk-raketten wil leveren aan Oekraïne. Met deze raketten kan het Oekraïense leger doelwitten diep in Rusland raken.

Aan het begin zijn presidentschap was Trump nog uitermate lovend over president Poetin. Hij heeft de Russische president in augustus ontvangen in Alaska. De Amerikaanse leider was aanvankelijk zeer positief over het vooruitzicht op vrede tussen Oekraïne en Rusland, maar daar is in de praktijk niets van terechtgekomen. Trump heeft sindsdien herhaaldelijk kritiek geuit op Poetin, zonder dat dit tot veel praktische consequenties leidde.

Rusland rukt beperkt op

Ondertussen wordt in het zuiden en oosten van Oekraïne nog altijd hard gevochten. Rusland heeft de afgelopen maanden ten koste van zware verliezen meer gebied veroverd, maar gemeten aan de enorme schaal van Oekraïne blijft het toch nog zeer beperkt. Grote doorbraken zijn er dit jaar niet geweest.

Rusland voert dagelijks zware luchtaanvallen uit op Oekraïense steden. Over schade aan militaire installaties maakt Oekraïne niets bekend, maar duidelijk is dat civiele infrastructuur op grote schaal wordt getroffen. Op zijn beurt voert Oekraïne drone en raketaanvallen uit op olieraffinaderijen in Rusland.

De regering-Trump lijkt bezig de Amerikaanse samenleving te militariseren en politieke tegenstanders dwars te zitten.

Trump gaf zichzelf een militaire parade cadeau toen hij 79 werd. In Democratische steden zet hij de Nationale Garde in, ook al is die daar niet welkom. Trump wil verder het ministerie van Defensie omdopen tot het ministerie van Oorlog, en onlangs zinspeelde de president tijdens een uitzonderlijke bijeenkomst met honderden Amerikaanse topmilitairen op de inzet van het leger tegen 'binnenlandse vijanden', met name in de steden.

"Dit toenemende militaire machtsvertoon past bij een regering die zich met de dag autocratischer opstelt", zegt jurist en Amerikadeskundige Kenneth Manusama. "Hij wil daarmee laten zien dat hij een daadkrachtige en sterke leider is."

Oorlogsgebieden

Na Los Angeles en Washington, afgelopen zomer, zijn er nu ook troepen van de Nationale Garde gestationeerd in een militair trainingscentrum in de buurt van Chicago. Ze mogen nog niet de straat op omdat een rechter dat voorlopig heeft geblokkeerd. Ook in de stad Portland mogen ze nog niet worden ingezet.

Trump heeft het over 'oorlogsgebieden' waar gevochten moet worden tegen criminele bendes en hard moet worden opgetreden bij protesten tegen zijn anti-immigratiebeleid. "Maar de echte reden is dat hij controle wil over de oppositie", zegt Manusuma.

Staten zijn zelf verantwoordelijk voor ordehandhaving en hebben meestal geen behoefte aan ondersteuning. "Door federale troepen in te zetten zet hij lokale democratische bestuurders klem. Hij wil laten zien wie de baas is."

Amerikaanse grondwet

In de VS zweren militairen trouw aan de grondwet en beloven ze het Amerikaanse volk te dienen - niet een leider of een partij. Het beleid van Trump, die ook trouw heeft gezworen aan de grondwet, staat daarmee op gespannen voet.

Volgens Manusama gaat de militarisering verder dan de inzet van de Nationale Garde op plekken waar dat niet nodig is: "Het gaat om symboliek, om wat het leger uit moet stralen", zegt hij. Zo zijn er al veel vrouwelijke militairen, transgenders en medewerkers van kleur ontslagen. "Het leger moet traditionele mannelijkheid ademen en loyaal zijn aan de opperbevelhebber, de president", zegt Manusama.

Politisering krijgsmacht

Dit is hoe de politisering van de Amerikaanse krijgsmacht eruit ziet", zegt een andere Amerikadeskundige, Casper Thomas. "Het Witte Huis zet het leger steeds vaker en zichtbaarder in om politieke doelen te bereiken."

Trump zegt dat hij vecht tegen 'de vijand van binnenuit'. Wat hij daarmee bedoelt, laat hij bewust in het midden, zegt Thomas. "Op deze manier kan het begrip breed worden ingezet."

Volgens Manusama gaat het om allerlei soorten politieke tegenstanders, zoals wetenschappers, atheïsten, democraten, journalisten en mensen van kleur. "Uiteindelijk willen ze een soort wit christelijk nationalisme verspreiden", denkt hij. "Met het christelijk geloof als bron van normen en waarden, het gezin als hoeksteen van de samenleving en een traditionele rolverdeling tussen man en vrouw."

"Ik ben nog nooit een kamer ingelopen waar het zó stil is", zei Trump op de bijeenkomst met de topmilitairen. "Die stilte was veelzeggend, een vorm van verzet", zegt Manusama. "Want als ze zouden doen wat Trump het liefste wil, dan zouden ze hard voor hem applaudisseren. Iets dat helemaal niet bij het Amerikaanse leger past."

Geregeld wordt een besluit van de regering-Trump in de rechtbank aangevochten en hier en daar zijn er demonstraties. "Maar grootschalige protesten blijven tot nu toe uit", zegt Manusama.

Veel Amerikanen vinden het volgens hem prettig om een sterke, zichtbare leider te hebben. "Daarbij denk ik dat het gewone burgers nog te weinig raakt in hun dagelijks leven. Ze halen hun schouders op en vinden het overdreven als gezegd wordt dat hun land afglijdt naar een dictatuur."

De Democratische partij levert nog weinig weerwerk, al zijn er Democratische bestuurders die het openlijk opnemen tegen Trump, zoals de gouverneur van Californië, Gavin Newsom. "Ze zoeken een manier om met de huidige machthebbers om te gaan", zegt Thomas. "Ze kunnen ook nauwelijks tegenwicht bieden omdat de Republikeinen ook het Congres in handen hebben."

Politieke agenda

Trumps tweede termijn is eigenlijk pas net begonnen, maar de snelheid waarmee hij veranderingen doorvoert roept de vraag op waar het militaire machtsvertoon toe kan leiden. Amerikadeskundige Thomas: "Misschien doorlopen ze een uitgewerkt stappenplan, maar er wordt ook geïmproviseerd."

Volgens Manusama laten de afgelopen maanden zien dat Trump de strijdkrachten naar zijn hand probeert te zetten. Mogelijk probeert hij ook om het juridisch makkelijker te maken om militairen in het binnenland te gebruiken "om zijn eigen politieke agenda door te drukken", zegt Manusama.

Bijna dagelijks neemt Oekraïne Russische olie-installaties onder vuur. Met langeafstandsdrones doet het Oekraïense leger vernietigende aanvallen tot diep in Siberië. President Zelensky mag daar graag over opscheppen. Minder bekend is dat een aantal van deze drones worden gemaakt door een Nederlands bedrijf: Destinus.

De NOS mocht kijken bij een van de vestigingen van deze jonge defensieonderneming, in Hengelo.

"In 2023 hebben we onze eerste drones geproduceerd en die zijn ook ingezet in Oekraïne. Dat ging toen over tientallen, inmiddels gaat het over duizenden." En het moeten er nog meer worden. Commercieel directeur Wouter van Beek wil liever geen cijfer noemen, maar het bedrijf mikt op een veelvoud.

Verslaggever Wessel de Jong mocht in de fabriek kijken hoe de drones gemaakt en getest worden:

De drones zelf mogen we niet filmen, maar wel de motoren die worden gemaakt en getest. Het algemene beeld van een drone is een zoemend apparaat met propellers aan vier uitstekende armen. Maar die maken ze hier niet: "We produceren grote drones met vaste vleugels. Sommige worden ook aangedreven door turbojet engines. Dan moet je denken aan een motor vergelijkbaar met die van een vliegtuig. En deze kan een drone met een behoorlijk zwaar gewicht over grote afstanden vervoeren."

Dat gewicht is de springlading, of in jargon, de 'warhead'. De Ruta, zoals de drone heet, heeft een bereik van een paar honderd kilometer en kan een lading vervoeren van ettelijke tientallen kilo's. Exacte cijfers zijn niet te noemen. Het doelwit is leidend: hoe verder weg, hoe lichter de lading, want meer brandstof betekent minder springlading.

Tomahawk

Deze drone is eigenlijk een kleine kruisraket, maar dan voor een tiende van de prijs van de befaamde Amerikaanse Tomahawk-raket die twee miljoen dollar kost. Het voordeel van zo'n relatief goedkope drone is dat er snel veel van gemaakt kunnen worden: "Een golf van drones verhoogt de kans op succes," zegt de commercieel directeur over de tactiek van het sturen van grote aantallen drones om het Russische luchtafweer te overspoelen.

De 'opschaalbaarheid' van de productie moet ook interessant zijn voor landen die niet in oorlog zijn, zoals Nederland. Het ministerie van Defensie hoeft dan geen grote voorraden aan te houden. Maar er kan snel meer geproduceerd worden als dat nodig is, in het geval van een conflict.

Elektronische oorlogvoering

De kleine kruisraket en ook de andere langeafstandsdrones die Destinus produceert, maken gebruik van kunstmatige intelligentie om doelen te kunnen raken. Grote afstanden vliegen over Rusland betekent weerbaar moeten zijn tegen verstoring door elektronische oorlogsvoering.

Van Beek: "Met behulp van een camera aan de onderzijde herkent hij het landschap. En door middel van AI-technologie bepaalt hij zijn positie. Je kunt dan navigeren, terwijl er geen GPS-signaal beschikbaar is."

De AI komt van een Zwitsers bedrijf dat onlangs is overgenomen. Behalve in Hengelo heeft Destinus inmiddels vestigingen in een groot aantal Europese landen, zoals Spanje, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en niet in de laatste plaats Oekraïne. Wat dat betreft kan het jonge bedrijf dan ook geen start-up meer genoemd worden. Het telt inmiddels ruim 600 werknemers.

Oekraïne is heel belangrijk voor dit defensiebedrijf, want daar wordt de proef op de som genomen. Staand voor een werkbank met kabels vertelt Van Beek: "Pas als je een systeem test onder de druk van een echte oorlogssituatie zie je of systemen een papieren exercitie zijn, of dat ze ook echt werken."

De directeur kan weinig zeggen over het Oekraïense gebruik van de drones: "Dit zijn inderdaad de drones die lange-afstandsmissies uitvoeren, maar ik kan geen details geven over type missies."

Vuurballen

De Oekraïners lijken er wel vaak in te slagen om beelden te verkrijgen van de aanvallen op de Russische olie-installaties. Die delen ze maar wat graag. Op sociale media barst het van de vuurballen en gigantische branden, als er weer een doel is getroffen. Zelensky noemt de aanvallen de meeste effectieve en directe sanctie tegen de olie-industrie, de belangrijkste inkomstenbron van de Rusland.

Het is een bedrijf dat voor velen tot deze week onbekend was, maar nu in het middelpunt van de belangstelling staat. Chipfabrikant Nexperia blijkt een speelbal te zijn van belangen die zich uitstrekken tot Amerika en China.

Uit rechtbankstukken en een Kamerbrief van minister Karremans, wordt duidelijk hoe dit heeft geleid tot handelsbeperkingen en een uitzonderlijke ingreep van de Nederlandse overheid.

Al jarenlang maakt het bedrijf 'eenvoudige' chips, bedoeld voor bijvoorbeeld telefoons, zonnepanelen en auto's. In 2019 kwam Nexperia in Chinese handen toen het werd overgenomen door het Chinese Wingtech. Een jaar later werd Zhang Xuezheng CEO. Het hoofdkantoor bleef wel in Nijmegen.

Zorgen over Chinees bestuur

Sinds de Chinese overname groeiden de zorgen. Bestuurders van Nexperia namen eind 2023 contact op met het ministerie van Economische Zaken. Ze maakten zich er zorgen over dat Nexperia in handen was van een Chinese eigenaar, en vroegen om volledige erkenning als Nederland/Europees bedrijf. Ze drongen hierop aan, omdat ze negatieve gevolgen ervoeren in Europa en de Verenigde Staten.

Daarop volgden maandenlange gesprekken tussen het ministerie en Nexperia. Het bedrijf deed daarbij toezeggingen. Zo werd een raad van commissarissen beloofd die zou gaan toezien op het inperken van de invloed van de Chinese topman. Maar daar kwam weinig van terecht, blijkt uit rechtbankstukken.

Roekeloosheid

Ondertussen bleef de onrust over de topman groeien. Zo deed hij namens Experia een miljoenenbestelling bij het Chinese bedrijf WSS, een zusterbedrijf dat financieel in de klem zat, en waar hij zelf een belang in had. Die bestelling was volgens de rechtbank niet nodig en te groot.

Daarbovenop trok de Chinese topman vorige maand de betalingsbevoegdheden in van belangrijke financieel bestuurders van het bedrijf. In plaats daarvan liet hij de bankzaken regelen door personen zonder financiële ervaring, onder wie iemand die nog niet bij Nexperia werkte. De rechtbank bestempelde dit als een handelwijze die grenst aan roekeloosheid.

Medewerkers van Nexperia stapten daarom naar de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam, die Xuezheng vervolgens wegstuurde.

Druk vanuit Amerika

Terwijl het ministerie en Nexperia in gesprek waren, werd de druk van buiten opgevoerd.

Wingtech kwam namelijk eind 2024 op een Amerikaanse 'zwarte lijst' terecht, en vanwege de bijbehorende handelsbeperkingen kon Nexperia daar vanaf september ook last van krijgen. Om met bedrijven of personen uit de lijst zaken te doen moet er een speciale vergunning aangevraagd worden, maar die wordt bijna nooit verleend. Om een vrijstelling te krijgen voor deze handelsbeperking zou het nodig zijn om de Chinese topman te vervangen, die zelf ook op de lijst stond.

Uit rechtbankstukken blijkt nu dat Xuezheng, door aan te blijven als bestuurder, handelde tegen het belang van Nexperia in.

Nederland grijpt in

"Het lijkt er toch wel op dat de VS het signaal heeft afgegeven dat zij een regel invoeren waardoor Nexperia - als onderdeel van Wingtech - onder handelsbeperkingen valt. En dat de Nederlandse overheid toen heeft besloten om bij Nexperia de controle over te nemen", zegt Sebastiaan Bennink, advocaat internationaal handelsrecht.

Minister Karremans benadrukt in zijn brief aan de Tweede Kamer juist dat zijn besluit is genomen "zonder last of ruggespraak met welk land dan ook". Maar volgens de rechtbankstukken had het ministerie wel degelijk contact met de VS over de handelsbeperkingen voor Nexperia, en de eis om de topman te vervangen.

Volgens Karremans is sprake van een 'noodsituatie' en hij zegt verontrustende signalen te hebben ontvangen over het handelen van de Chinese topman.

Bennink denkt dat nu de aandelen niet meer worden beheerd door de Chinese CEO, de VS alsnog een exportvergunning zal afgeven. "Omdat ze zeker weten dat er geen Chinese invloed meer is binnen het bedrijf."

Tegenmaatregel

De Chinese regering reageerde met een exportverbod op chips uit de Chinese fabriek van Nexperia.

Nexperia en Karremans schrijven beide dat er gesprekken plaatsvinden met Chinese autoriteiten. Nexperia zet in op een zo snel mogelijke vrijstelling van de beperkingen om de impact ervan zo klein mogelijk te houden.

De Amerikaanse R&B-zanger D'Angelo is op 51-jarige leeftijd overleden. De zanger, wiens echte naam Michael Eugene Archer is, stierf aan de gevolgen van alvleesklierkanker, heeft zijn familie laten weten.

De artiest brak in 1995 op 21-jarige leeftijd door met het album Brown Sugar. Hij maakte vijf jaar daarna zijn tweede album, Voodoo. Na het grote succes van dit album trok hij zich terug uit het openbare én muzikale leven.

D'Angelo had lange tijd een relatie met zangeres Angie Stone, die dit jaar overleed bij een auto-ongeluk. Hij kampte enkele jaren met drugsproblemen en kwam meermaals in het nieuws vanwege verkeersovertredingen en arrestaties. Ook had hij in 2005 een ernstig auto-ongeluk, dat hij wonder boven wonder overleefde.

Black Messiah

In 2010 begon hij weer met optreden, en in 2012 trad hij op bij het North Sea Jazz Festival in Rotterdam. In 2014 bracht hij zijn derde album uit, Black Messiah, dat deels was geïnspireerd door politiegeweld en de straatprotesten daartegen die de VS toen in hun greep hadden. Het was tevens zijn laatste album.

Met zijn kenmerkende falsetstem, barokke en zoetgevooisde funkproducties en zijn wens om muzikaal alles in eigen hand te houden, werd de multi-instrumentalist D'Angelo gezien als de muzikale opvolger van Prince, iemand die hij zelf ook als groot voorbeeld zag.

Alle drie zijn albums worden beschouwd als meesterwerken in de genres neo-soul en R&B, voor de laatste twee won hij ook een Grammy voor beste R&B-album.

De bekendste videoclip van D'Angelo, How Does It Feel uit 2000:

Na zijn tweede album in 2000 verdween D'Angelo ruim tien jaar lang uit beeld, tot hij comebackshows aankondigde. In 2012 speelde hij in Paradiso.

De Nederlandse documentairemaker én fan Carine Bijlsma was van de partij. Zij wist het voor elkaar te krijgen dat ze twee jaar lang met D'Angelo en zijn band mee de wereld over mocht touren. Daar maakte ze de film Devil's Pie over, met beelden van achter de schermen en gesprekken met D'Angelo en zijn bandleden.

'Boven zichzelf uitstijgen'

Het is niet zomaar dat Bijlsma zo lang meereisde, vertelde ze aan 3voor12. "Dat had ook een praktische reden: op tour weet je dat hij er gewoon ís, dat hij je niet dagenlang kan laten wachten", legde ze in 2019 uit. In dat jaar verscheen de documentaire.

"Maar ik vind het vooral mooi om te laten zien hoe hij terug stapt in een arena waar hij twaalf jaar lang niet te zien was", zei de documentairemaker. "Hij had er eerder al ongelooflijke prestaties neergezet, maar dat had ook grote gevolgen. Ik wilde voor de film een moment uitkiezen waar spanning is, waar iemand boven zichzelf uitstijgt."

Ook na het verschijnen van Devil's Pie belde ze nog wel eens met hem. "De sfeer op tour is zoals je in de film ziet: een warm familiegevoel, mensen geven heel veel om elkaar. Het gaat om een groep muzikanten met een hele bijzondere diepe relatie."

De trailer van de documentaire:

De mammoetboom in het Abraham Ledeboerpark in Enschede is uitgeroepen tot Boom van het Jaar 2025. Dat maakte het SBNL Natuurfonds bekend. De mammoetboom, of reuzensequoia, kreeg 2716 stemmen.

Het exemplaar is zo'n 35 meter hoog, heeft een omtrek van bijna 8,5 meter en is naar schatting rond de 160 jaar oud.

"Zijn omvang, zijn standplaats en de hele verschijningsvorm zoals die daar zo majestueus staat", zegt bomenkenner Maarten Windemuller tegen RTV Oost. "Het is echt een boom waarvan je denkt als je het park opkomt: wauw, wat is dat daar?"

Over de exacte leeftijd bestaat wat twijfel. Zo staat op een bordje bij de boom dat die rond 1890 is geplant, maar volgens sommigen is hij ouder. Zo zou op een zwart-witfoto uit 1887 te zien zijn dat de boom toen al tientallen jaren oud was.

Zaden meegenomen uit Californië

De boom werd in de 19e eeuw geplant op initiatief van de familie Ledeboer, die zaden meebracht uit de Amerikaanse staat Californië. De mammoetboom werd dit jaar aangemeld ter ere van 700 jaar stadsrechten voor Enschede.

Buurtbewoners voelen zich verbonden met de boom:

De reuzensequoia is volgens Windemuller niet de grootste van het land. "In de buurt staat er eentje van 37 meter hoog, maar die staat in een bos en valt dus niet op. En er zit er nog een in Brummen die geloof ik nog hoger is."

Dankzij de winst is de Enschedese boom de Nederlandse inzending voor de Europese Tree of the Year 2026. Die verkiezing wordt in februari gehouden.

Vertegenwoordigers van Facebook, TikTok, X en Google willen niet naar de Tweede Kamer komen om daar uitleg te geven over hun activiteiten in verkiezingstijd. Een uitnodiging daarvoor is door de bedrijven afgeslagen of niet beantwoord.

De fracties van onder andere GL-PvdA, PVV, NSC, D66, BBB en Volt wilden nog deze week met de bedrijven in gesprek over "algoritmen en inmenging" tijdens de verkiezingscampagne. De partijen willen weten in hoeverre de Nederlandse kiezers op een ongeoorloofde manier worden beïnvloed, en wat deze platforms daar aan doen.

"Overal zie je in Europa dat verkiezingen onder druk staan", zegt GL-PvdA-Kamerlid Kathmann. Zij haalt het voorbeeld aan van de presidentsverkiezingen in Roemenië, waar volgens de Roemeense autoriteiten sprake was van beïnvloeding. "Wij willen weten wat de techbedrijven kunnen doen zodat het hier niet misgaat."

Ook BBB wilde het gesprek, met nog een paar weken te gaan tot de verkiezingen op 29 oktober. "Alle informatie die op mensen afkomt heeft natuurlijk invloed, de traditionele kanalen ook. Maar die algoritmes proberen mensen in een fuik te brengen."

Verdienen heel veel geld

De techbedrijven hebben er kennelijk niet veel belang bij om in de Kamer langs te komen, want ze verdienen heel veel geld met dit soort boodschappen, concludeert Kamerlid Van der Werf (D66). "Maar wij willen onze democratie schoon houden."

Volt-Kamerlid Koekkoek vindt het moeilijk te begrijpen dat de bedrijven niet willen komen of zeggen dat ze geen tijd hebben. "Het zijn grote multinationals waar heel veel mensen werken, en het gaat over onze democratie. Wij vragen dit niet zomaar."

Uit de uitnodiging aan de techbedrijven blijkt dat de Kamerleden zich zorgen maken na "mogelijke manipulatie van de Roemeense verkiezingen" en rapporten van de NCTV en AIVD dat "radicalisering in alle vormen" online wordt aangewakkerd, mogelijk door de werking van "aanbevelingsalgoritmen".

Die algoritmen spelen een grote rol. Die bepalen - mede gebaseerd op de interesse van de kiezer, maar ook op wat op dat moment populair is - wat iemand ziet. Je bepaalt het dus niet helemaal zelf, al lijkt dat soms zo.

Kort dag

Tiktok en X reageerden tot nog toe niet, ook niet op verzoeken van de NOS. Google laat de Kamer weten dat de uitnodiging "pas deze week" binnenkwam en dat het "te kort dag" is om dit in de agenda op te nemen.

Het was inderdaad kort dag, erkent initiatiefnemer Kathmann: "Maar je wordt uitgenodigd voor een gesprek over de veiligheid van onze verkiezingen. Het zijn allemaal bedrijven met meer dan 10.000 medewerkers; ik lees het zo dat je dan te belazerd bent om te komen."

Ook Vermeer kan niet plaatsen dat de bedrijven geen afgevaardigde willen sturen. "Een gemiste kans, want ze klagen soms ook dat ze moeite hebben om in contact te komen met Kamerleden. Ik kan niet in hun agenda kijken, maar is er iets belangrijkers dan met Nederlandse volksvertegenwoordigers in gesprek gaan?"

Telefoon opnemen

Koekkoek zegt dat het ook geen verrassing kan zijn voor de bedrijven dat de Kamer zich hier zorgen over maakt. "We zijn hier al jaren mee bezig", zegt zij. "Maar het feit dat we dit gesprek hebben geprobeerd, leidt misschien toch ook wel weer tot bewustwording over hoe het werkt."

Voor jonge kiezers die hun informatie vooral van sociale media halen heeft zij een eenvoudig advies. "Vraag je altijd af 'waarom zie ik dit en wie zit hierachter? 'En als je denkt 'hé dit is raar': check je feiten."

Kathmann: "En ik hoop wel dat ze de telefoon opnemen als premier Schoof belt dat er iets niet in de haak is."

Regels voor 'bigtech'

In Nederland bewaakt, voor zover dat gaat, de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de aanbieders van sociale media. In juli heeft de ACM nog twaalf grote online platforms, zoals Facebook, TikTok en X geïnformeerd over de aankomende Tweede Kamerverkiezingen en ze gewezen op hun verantwoordelijkheden.

Ze moeten "een betrouwbaar online publiek debat in verkiezingstijd in Nederland" garanderen en mogen niet zomaar accounts blokkeren of inhoud verwijderen zonder duidelijke onderbouwing. Illegale haatzaaiende content, "malafide buitenlandse inmenging" en desinformatie rond de verkiezingen moeten ze verwijderen.

In de EU moet de Digital Services Act consumenten beschermen en de macht van internetgiganten als Google en Meta inperken. Bijvoorbeeld door transparanter te zijn over hun algoritmes en een verbod op gerichte advertenties op basis van religie of politieke opvattingen.

De inzet van een noodwet uit 1952 roept vragen op over mogelijke risico’s en tegenmaatregelen van China.

Bij Bitvavo hadden bestuurders en meewerkende aandeelhouders jarenlang toegang tot klantgegevens. De Amsterdamse cryptobeurs heeft advocaten van Stibbe ingehuurd voor een integriteitsonderzoek.

Een Van der Valk-telg zegt miljoenen te weinig te hebben gehad bij de uitkoop van hotel Ara in Zwijndrecht, omdat zijn stiefbroer een lucratieve asieldeal met het COA verzweeg.

De bedrijvigheid neemt wereldwijd nog gestaag toe. Maar onder de motorkap wordt de schade van Amerikaans protectionisme al wel zichtbaar, waarschuwt het muntfonds in zijn herfstrapport.

Sportschutter en oud-Philips-cfo Abhijit Bhattacharya mag zijn ‘steady pair of hands’ gebruiken om de afsplitsing van The Magnum Ice Cream Company van Unilever tot een succes te maken.

Met een vermogen onder beheer van $13.500 mrd blijft BlackRock verreweg de grootste vermogensbeheerder ter wereld.

Investeren zoals de rijken. Ook voor mensen met een kleine portemonnee staan de deuren naar private equity nu open. Maar passend is het lang niet altijd.

Heineken grijpt stevig in op zijn hoofdkantoor in Amsterdam. Vierhonderd functies worden anders ingevuld, verplaatst naar andere locaties of verdwijnen, zegt de bierbrouwer in een persbericht dinsdag.

De Chinese topman van chipmaker Nexperia liet het bedrijf voor veel te veel geld onderdelen bestellen bij een andere, in financiële nood verkerende onderneming van hemzelf, blijkt uit een vonnis van de Ondernemingskamer.

In deze Dagkoers meer duidelijkheid over het ingrijpen van de minister bij het Nijmeegse Nexperia, de Nobelprijs voor de Economie en waarom online shops toch ook fysieke winkels willen.

Het parlement van Madagaskar heeft dinsdag gestemd voor de afzetting van president Andry Rajoelina, die het land is ontvlucht. Rajoelina kondigde eerder juist nog aan het parlement te hebben ontbonden. Volgens een hoge legerfunctionaris heeft de krijgsmacht nu de macht.

Het Maastricht UMC+ test momenteel een app die aan de hand van stemgeluid kan voorspellen of iemand een longaanval krijgt. In verreweg de meeste gevallen gebeurt dat lang voordat diegene dat zelf doorheeft.

Deze week werd een tankstation in Maarheeze ontruimd omdat er twee cobra's - vuurwerkbommen, niet de slangen - waren gevonden. Het vuurwerk was natgemaakt. Dat is nou juist gevaarlijk, waarschuwde de politie. Hoe maak je vuurwerk wél op een veilige manier onklaar?

-

Demissionair BBB-minister Femke Wiersma (Landbouw) kan de stikstofgrens mogelijk toch niet zoveel versoepelen als ze wil. Een wetenschapper heeft zijn advies aan het ministerie op basis van nieuw inzicht aangepast.

De mobiele eenheid (ME) van de politie heeft dinsdagavond moeten ingrijpen bij een protest tegen asiellocaties in Houten en Uithoorn. Agenten werden belaagd met zwaar vuurwerk. In beide plaatsen zijn mensen aangehouden.

Jong Oranje heeft dinsdag met 2-0 gewonnen van Litouwen. De oefenwedstrijd werd opgeschrikt toen Don-Angelo Konadu hard in botsing kwam met de Litouwse keeper.

Het Amerikaanse leger heeft dinsdag zes opvarenden gedood bij een aanval op een boot voor de kust van Venezuela. Volgens president Donald Trump gaat het om een boot met drugsdealers.

Sherida Spitse speelt over twee weken haar laatste interland voor Oranje. Ze neemt afscheid als een "levende legende", zeggen haar eerste bondscoach Vera Pauw en oud-teamgenoot Merel van Dongen.

De Amerikaanse r&b-zanger D'Angelo is overleden aan de gevolgen van alvleesklierkanker. De zanger was in New York toen hij overleed, meldt entertainmentwebsite TMZ. Hij werd 51 jaar.

Dinsdagavond heeft de Mobiele Eenheid (ME) in moeten grijpen bij het gemeentehuis in het Utrechtse Houten. Zowel voor- als tegenstanders van de mogelijke komst van een asielzoekerscentrum op de Essenkade stonden lijnrecht tegenover elkaar.

Het Openbaar Ministerie eist gevangenisstraffen tot 7 jaar tegen drie personen die verdacht worden van de betrokkenheid bij de invoer van een grote lading cocaïne. 'De zaak draait om een transport van ruim 1.200 kilo, dat op 30 juli 2024 vanuit Antwerpen wordt overgebracht naar een loods in het Zuid-Hollandse Nieuwveen.

Maandagavond 13 oktober zijn agenten afgegaan op een melding van een schietincident aan de Oderweg in Amsterdam-West. 'Niet veel later troffen ze een gewonde 20-jarige man aan. De politie doet onderzoek naar het incident', zo meldt de politie dinsdag.

Het Openbaar Ministerie (OM) eist 20 maanden gevangenisstraf waarvan drie voorwaardelijk tegen een 23-jarige man uit Rotterdam. 'De man wordt verdacht van het oplichten van kwetsbare personen door zich voor te doen als nepagent. De verdachte kiest doelbewust slachtoffers uit die extra kwetsbaar zijn en op leeftijd', zo meldt het Openbaar Ministerie (OM) dinsdag.

Het Nederlands spoorwegnet moet worden versterkt tegen sabotage en cyberaanvallen. 'Als doorvoerland voor de NAVO moet Nederland grootschalige militaire verplaatsingen moeiteloos kunnen verwerken. Voor alle verbeteringen van het net is 600 miljoen euro nodig. Dat blijkt uit een vandaag verschenen rapport van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving', zo meldt het ministerie van defensie dinsdag.

De provincie Drenthe stelt een subsidie van maximaal 500.000,- euro beschikbaar aan Groningen Airport Eelde (GAE) voor de verdere ontwikkeling van vloeibare waterstofinfrastructuur op de luchthaven. 'Met het project GRQ Hydrogen Valley Airport, wil GAE de eerste regionale luchthaven in Europa worden met een operationele waterstofketen', zo meldt de provincie Drenthe dinsdag.

De politie is dinsdagochtend gestart met een Team Grootschalige Opsporing (TGO) nadat ze maandagavond in Boxmeer een dode man vond in een geparkeerde auto. Zo’n 25 rechercheurs onderzoeken de zaak, zij houden daarbij sterk rekening met een misdrijf. Er is nog veel onduidelijk.

Van de 18-plussers is 49 procent ontevreden over het aanbod van woningen in hun regio. Bovendien verwacht bijna 40 procent dat het woningaanbod de komende jaren zal verslechteren. Dit is vooral het geval in Noord-Holland en Utrecht. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van het onderzoek Belevingen 2024.

De Europese Commissie heeft nieuwe regels aangenomen die het gebruik van PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen ) in brandblusschuim verbieden. Het verbod is een belangrijke stap om de uitstoot van PFAS verder te verminderen.

Op 1 januari 2025 stonden 8,1 miljoen volwassenen geregistreerd als donor. Dat zijn er bijna 30 duizend meer dan een jaar eerder. Een groter deel van de volwassenen heeft geen keuze doorgegeven aan het Donorregister, en staat daardoor automatisch als donor ingeschreven. Dit geldt vooral voor 18- tot 25-jarigen. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Donorregister.

De politie pakte dinsdagavond in Houten vooralsnog vijf mensen op en in Uithoorn vier. In beide plaatsen werd de ME ingezet.

De dinsdag op 51-jarige overleden Michael Eugene ‘D’Angelo’ Archer groeide live en in de studio uit tot de grootste soulzanger van zijn generatie. Hij was een gedreven en getroebleerde topmuzikant die op sublieme wijze decennia aan zwarte muziekgeschiedenis samenbalde en herinterpreteerde.

Politici moeten minder ruziën en meer samenwerken, zeggen Nederlanders van links tot rechts. Maar zelf zijn kiezers ook sterk verdeeld over de basisprincipes van de democratie, blijkt uit onderzoek.

De lijst van collega’s, journalisten en artsen die het tussen 2024 en begin 2025 moesten ontgelden door de bedreigingen van Buijs is lang. Dinsdag stond de oud-docent terecht voor belediging, smaad, laster, opruiing en doxing.

Sinds de drone-incidenten realiseert de NAVO zich dat een andere luchtafweerstrategie vereist is. De huidige aanpak is verre van efficiënt als gevolg van nationale restricties.

Het grootste mediabedrijf van Nederland biedt alle studenten van het mbo, hbo en wo een gratis digitaal abonnement op al zijn kranten aan. „Voor de toekomst van de journalistiek is het belangrijk dat we jongeren bereiken.”

De Nederlandse vlag lijkt steeds meer een symbool te worden van radicaal-rechts: in voetbalstadions, tijdens demonstraties en op straat. De gemeente Uithoorn, waar dinsdagavond geprotesteerd wordt tegen een azc, verwijdert sinds dit weekend alle Nederlandse vlaggen die op plekken hangen waar dat niet mag.

Nederland moet nadenken hoe het zich kan verhouden tot China, nu we klem dreigen te raken tussen twee grootmachten, schrijven Vincent Chang en Frans-Paul van der Putten.

Aanleiding voor een afgelast rondetafelgesprek tussen de Kamer en techbedrijven was onder meer de manipulatie van de Roemeense verkiezingen. Evenals meerdere rapporten van de NCTV en de AIVD over het groeiende gevaar van online radicalisering.

Met 'Das Verschwinden des Josef Mengele' roept de Russische regisseur Kirill Serebrennikov de nazi-arts alsnog ter verantwoording.

Kevin Federline maakt zich grote zorgen over zijn ex-vrouw Britney Spears. Dat zegt hij in zijn nog te verschijnen memoires You Thought You Knew, waarvan al enkele fragmenten zijn gepubliceerd in The New York Times.

De moderne slavernij bij het Italiaanse schoenmerk Tod’s is niet uniek in Europa. Ook in Nederland zijn we niet scherp genoeg op schrijnende gevallen, stelt de Nationaal Rapporteur Mensenhandel Conny Rijken. „Van slachtoffers wordt schaamteloos misbruik gemaakt, puur voor eigen gewin.’’

Een Brit met een metaaldetector is straks in één klap miljonair. Café-eigenaar Charlie Clarke uit Birmingham vond een vijhonderd jaar oude hanger, gemaakt voor het huwelijk van de dochter van koning Hendrik VIII. De waarde van het gouden medaillon wordt geschat op 4 miljoen euro.

Bill Browder was ooit een extreem succesvolle zakenman in Rusland. Hij was zelfs een ‘cheerleader’ voor Poetin, geeft hij onomwonden toe. Die liefde is helemaal over. Met zijn ‘Magnitsky Act’ voert hij een verbeten strijd tegen de mensenrechtenschendingen en corruptie van het Kremlin. Het heeft hem tot een officiële staatsvijand gemaakt. En dat loopt zelden goed af. „Maar ik ga door. Ik ben nog steeds geobsedeerd door Rusland.”

De politie onderzoekt een poging tot aanranding tijdens een demonstratie tegen geweld tegen vrouwen in Groningen. Daar demonstreerden in de nacht van 30 op 31 augustus mensen onder de noemer 'De nacht is ook van ons', op initiatief van actiegroep Dolle Mina's.

Dilan Yesilgöz wijst Rusland aan als de verantwoordelijke voor de drones die Nederlandse militairen in Polen hinderden. „De Russische dreiging is reëel”, schrijft de VVD-leider dinsdag op X. „Poetin zoekt de grenzen op, zelfs bij onze eigen Nederlandse militairen.” Volgens het ministerie van Defensie is het echter nog onbekend wie er achter de drones zit.

Als Henri Bontenbal móét kiezen tussen VVD of GroenLinks-PvdA tijdens de formatie, dan kiest hij eerst voor de VVD. Dat zegt de CDA-leider dinsdag in de verkiezingspodcast Politiek Dichtbij van het AD en de regiotitels. „Puur op basis van de programma’s en op basis van de samenwerking in het verleden, is het voor mij makkelijker om met de VVD te gaan.”

De website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is weer bereikbaar nadat het instituut die dinsdagochtend zelf offline haalde vanwege een hack van buitenaf. Die zorgde ervoor dat er op de website informatie kon worden gezet die volgens een woordvoerder ‘overduidelijk niet van ons was’. De woordvoerder zag ‘een Engelse tekst over diabetes en een grappig YouTubefilmpje over een hond’.

De Estse autoriteiten hebben een deel van een weg aan de grens met Rusland afgesloten, nadat grenswachten er ‘kleine groene mannetjes’, oftewel Russische militairen in anonieme uniformen, hadden opgemerkt. Het doet alarmbellen afgaan, want ze werden ook gesignaleerd op de Krim, vlak voor de annexatie in 2014.

In de schaduw van de twintig Israëliërs die maandag na ruim twee jaar gevangenschap door Hamas werden vrijgelaten, zijn ook bijna tweeduizend Palestijnen na vaak jarenlange Israëlische gevangenschap herenigd met hun families. Tussen de vreugdetranen door klonken getuigenissen over honger, marteling en vernedering. ‘Het was geen gevangenis, maar een slachthuis.’

Wil jij weten wat er vandaag voor jou in de sterren geschreven staat? Lees hier de daghoroscoop voor jouw sterrenbeeld!

Botic van de Zandschulp heeft de tweede ronde bereikt van het ATP-toernooi van Brussel. De 30-jarige Veenendaler versloeg de Braziliaan João Fonseca in twee sets: 7-5 7-6 (2).

Engeland heeft zich geplaatst voor het WK volgend jaar in Canada, Mexico en de Verenigde Staten. In Letland werd het 0-5 mede dankzij twee treffers van Harry Kane.

Donald Trump wordt op de cover van Time Magazine geprezen voor zijn triomf in het Midden-Oosten. Toch is de Amerikaanse president niet tevreden. De foto die op de cover prijkt is „de slechtste aller tijden”, klaagt hij op Truth Social.

Cristiano Ronaldo heeft weer een record op zak, maar het leverde de Portugezen nog geen ticket op voor het WK. Tegen Hongarije werd het 2-2.

In een woning in de Lekstraat in de Rivierenbuurt in Amsterdam-Zuid is dinsdagavond een man doodgestoken. De politie meldt dat het slachtoffer nog is gereanimeerd, maar de man overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. In de straat is een verdachte aangehouden.

De Amerikaanse filmposterkunstenaar Drew Struzan (78) is overleden. Dat heeft zijn familie laten weten aan The Wrap. Struzan was de ontwerper van talloze bekende filmposters, zoals die van Star wars, Blade runner, Raiders of the lost ark en Back to the future.

Wat ooit begon als een klein Duits feestje met bratwurst en Schlagermuziek, is uitgegroeid tot een van de grootste feesten van Nederland: het Oktoberfeest in Sittard. Verslaggever Jasmine dook voor deze aflevering van Nieuws van de dag in een gepaste ’vrijgezellenoutfit’ tussen de liters bier, lederhosen en dirndls. Wat maakt dit Duitse feest zó populair onder Nederlanders? ’Wij weten hoe we een feestje moeten maken,’ klinkt het tussen de pullen door.

Op Wall Street is de Dow Jones na een start met bijna 600 punten verlies met 200 punten winst gesloten. Winsten verdampten bij volatiele uitslagen in het slotuur, toen president Trump nieuwe importrestricties tegen China aankondigde. De AEX vocht zich dinsdag terug, maar hield klein verlies bij 949,42 punten.

De ME heeft dinsdagavond moeten ingrijpen bij een protest tegen asielzoekers in Uithoorn. De politie en tegendemonstranten kregen het zwaar te verduren. Vier mensen zijn opgepakt.

Laten we eerlijk zijn: GTA V staat niet echt bekend om de familievriendelijke vibes. Vanaf het moment dat je de game opstart, smeekt de game je bijna om misdrijven te plegen. Carjacken, witwassen, hoge snelheid achtervolgingen, noem het maar op, het gebeurt in Los Santos. Maar wat gebeurt er als je precies het tegenovergestelde probeert te doen. Wat als je een van de wettelooste speeltuinen eerlijk probeert te bewandelen?

Verrassend genoeg is het proberen spelen van GTA V als een nette staatsburger niet alleen hilarisch, het is gewoonweg existentieel.

Welkom in Los Santos: Waar de Hoogste Moeilijkheidsgraad Eerlijk Spelen is

Om je leven vol lof te starten, moet je de vele verleidingen van GTA zien te weerstaan. Dat betekent geen auto’s pikken (ook niet als ze geparkeerd staan), geen neermaaien van voetgangers (ook niet als ze vervelend zijn) en niet door rode lichten rijden (zelfs als de rest dit wel doet).

Meteen na opstarten maakt de game je dit ongelooflijk moeilijk. Wil je een auto, roep dan maar een taxi of koop er een legaal. Wil je geld? Moet je niet gewelddadige, legitieme banen vinden, waar er niet heel veel van zijn. Ironisch genoeg is een van de weinige semi nette paden naar geld een bedrijf kopen en geld over tijd genereren.

Natuurlijk is het makkelijker gezegd dan gedaan tenzij je een GTA shark card hebt, welke je startkapitaal kan versnellen zonder dat je hoeft te grinden—of een bank beroven.

Het Vinden van Deugd in een Stad vol Ondeugd

Zelfs wanneer je niet direct de wet overtreedt, testen de straten van GTA V je morele waarden. Franklins missies bevatten repo werk, Michael is een bankrover die “het recht’ probeert te houden en Trevor … nou, Trevor is Trevor. Als je een schone lei wilt blijven houden, moet je een groot gedeelte van het hoofdverhaal overslaan - of het in je hoofd spelen met creatieve en eerlijke gedachten.

Dat is waar de echte pret begint. Sommige spelers hebben geprobeerd sleepwagen bedrijven en taxi diensten te runnen, of zelfs verkeerspolitie te spelen door middel van mods in RP servers. Binnen die grenzen, kun je best wel een unieke GTA ervaring maken waar de spanning niet chaos is, maar het proberen jezelf in te houden. En heel eerlijk? Het is best leuk.

De Uitdagingen van (Expres) Saai Zijn

Het grootste probleem met wet nastrevende gameplay? De wereld is er niet voor gebouwd. Je wordt constant aangereden bij stoplichten. NPCs schreeuwen naar je om helemaal niets. en andere spelers (online) gaan op je jagen voor je pacifisme alsof je een of ander mythisch beest bent.

zelfs randactiviteiten als yoga, tennis of het investeren in de aandelen markt voelen als minimissies in een game die nooit verwacht dat je deze missies serieus neemt. Je kunt Rockstar bijna “kom op zeg, blaas eens iets op” horen zeggen.

Maar er is een bepaalde kracht en schoonheid van het niet ingeven. Het zet de game helemaal op zijn kop en laat zien hoe diep de systemen van GTA echt gaan—veel verder dan de kogels en omkopingen.

Kunnen de Goeie Winnen in GTA?

Dus, kun je GTA V spelen als een nette, wet nastrevende inwoner? Technisch gezien, ja. Praktisch gezien is het een spirituele reis. Het is roleplaying in de puurste vorm. Het is als het zeggen tegen Rockstar: “ik zie de chaos en ik zet een 9:00-17:00 baan in”.

Je zult armer en trager zijn en constant gepest worden door andere spelers, maar als je op zoek bent naar een uitdaging en een nieuw respect voor de game wereld wil krijgen, kan dit het hetgeen zijn wat het moet gaan doen.

En als je toch even wil pootjebaden in de vieze wateren van verleiding—legaal natuurlijk—kun je altijd je in-game wallet opwaarderen met een GTA Shark Card, welke jouw in-game entrepreneur de boost geeft in een stad gemaakt voor criminelen.

Conclusie

Als je GTA V probeert te spelen als een goede ziel, is het hilarisch moeilijk en ontzettend belonend. Je zult geen hoge scores krijgen of gigantische explosies, maar je zult een compleet nieuwe manier om een van de grootste sandboxes in gaming te ervaren vinden. En voor alles van het boosten van je eerlijk geld koninkrijk tot het ontdekken van luxe voertuigen, is Eneba er om je daarmee te helpen.

Je bent niet de enige die niet precies bijhoudt hoelang etenswaren al in e vriezer liggen. Dus kan je dat brood nog eten, dat al een tijdje plaats inneemt?

Hoe weet je of bevroren brood nog goed is?

Brood invriezen is een slimme manier om verspilling tegen te gaan. Maar hoe herken je wanneer dat ingevroren stokbrood, sneetje volkoren of krentenbolletje nog veilig en smakelijk te eten is? Hier vind je tips en duidelijke signalen.

1. Controleer uiterlijk en geur Haal het brood uit de vriezer en bekijk het goed. IJs- of sneeuwkristallen, een doffe kleur, en uitdroging (brood ziet er grijs/wit en hard uit) zijn tekenen dat het brood te lang of niet goed verpakt is geweest. Ruik eraan: brood mag neutraal ruiken. Ruikt het muf, zuur of schimmelig? Direct weggooien!

2. Test de structuur na ontdooien Leg het brood in een afgesloten zak ruim buiten de vriezer. Vers brood wordt weer zacht en luchtig; oud brood blijft rubberachtig, droog of korrelig. Een halve dag ontdooien is meestal voldoende. Is het alsnog taai, droog, korrelig of zelfs plakkerig? Dat is een teken dat het niet lekker meer is.

3. Check op schimmels en vlekken Let vooral op groene, witte of zwarte puntjes, sliertjes of vlekken: schimmel. Dit kan ook na ontdooien ontstaan, vooral als het brood vóór het invriezen al oud was. Zie je schimmel, gooi het hele brood weg, ook als het maar een klein deel lijkt te zijn.

4. Hoe lang kun je brood eigenlijk bewaren in de vriezer? De meeste soorten brood blijven in de vriezer tot ongeveer 2 à 3 maanden van goede kwaliteit. Daarna droogt het uit, verliest smaak en kan sneller schimmel ontwikkelen na ontdooien. Brood verpakt in een luchtdichte zak met zo min mogelijk lucht houdt het langst.

5. Veiligheid eerst: twijfel? Weggooien! Zeker bij twijfel (raar uiterlijk, vreemde geur, lang bewaard), neem geen risico. Schimmels kunnen ongezien verder groeien en zijn niet altijd direct zichtbaar.

Handige tip: Schrijf bij het invriezen de datum op de verpakking. Zo weet je altijd hoe oud je voorraad is en voorkom je dat brood onnodig lang blijft liggen.

Samengevat: Bevroren brood is meestal na ontdooien goed als het neutraal ruikt, er fris uit ziet, geen schimmel heeft en weer zacht aanvoelt. Zie, ruik of proef je afwijkingen? Speel op safe en kies vers!

De Amerikaanse r&b-zanger D'Angelo is overleden aan de gevolgen van alvleesklierkanker. De zanger was in New York toen hij overleed, meldt entertainmentwebsite TMZ. Hij werd 51 jaar.

De echte naam van D'Angelo was Michael Eugene Archer. Hij brak in 1994 door als producer van het nummer U Will Know van Black Men United. Daarna bracht hij zijn succesvolle debuutplaat Brown Sugar uit. Archer won in totaal vier Grammy Awards voor onder meer de albums Voodoo (2000) en Black Messiah (2014).

De zanger kreeg de reputatie van sekssymbool, maar vond die kwalificatie zelf onprettig. Archer trok zich daardoor terug uit het publieke leven en worstelde met drank- en drugsgebruik. Vanaf 2010 maakte hij een comeback en in 2012 stond hij in Nederland op het North Sea Jazz Festival.

Archer had twee kinderen uit een relatie met zangeres Angie Stone.

Plinko is misschien wel een van de meest opwindende casinospellen die je online kunt vinden. Hoewel Plinko relatief eenvoudige gameplay biedt en niet per se de populairste titel is, heeft het een cultstatus ontwikkeld onder verschillende spelers. Sommigen zijn high rollers die gewoon genieten van de aantrekkingskracht van dit eenvoudige spel dat je aan het scherm zal boeien en je een fantastische tijd zal bezorgen!

Veel vertrouwde casino's zoals fortunica casino online hebben niet geaarzeld om enkele van de beste versies van de titel aan te bieden, en je zult merken dat je kunt kiezen uit een waar boeket aan mogelijke opties. Laten we nu wat dieper duiken en ontdekken wat Plinko zo geweldig maakt. Hier zijn enkele hoogtepunten waarvan we denken dat ze Plinko zo'n onderscheidende toevoeging aan elke casinospelbibliotheek maken:

• Toegankelijkheid en eenvoud;
• Visuele getrouwheid en aantrekkingskracht;
• Pas het risico aan terwijl je speelt;
• Potentieel voor enorme winsten;
• Volledig eerlijke uitkomsten.

Eenvoudig en zeer gemakkelijk om mee te beginnen

Als er al iets is, zal Plinko altijd opvallen vanwege hoe toegankelijk het is. Er is niet veel sleutelen aan de opties in de titel. Spelers hoeven eenvoudigweg hun inzet te plaatsen en op de knop te klikken om de ronde te activeren.

Op dit punt wordt een bal vanaf de bovenkant van een piramideachtig speelveld losgelaten, gevuld met metalen pinnen, waaromheen de bal zal stuiteren en tegen zichzelf zal botsen terwijl hij zijn weg maakt naar de basis van de piramide. Wanneer hij de bodem raakt, zal hij in een van de verschillende sectoren landen, elk met zijn eigen beloning.

Het komt echt hierop neer. Je kunt de reis van de bal niet beïnvloeden en ook niets aan de uitkomst veranderen. Hoewel het iets langer duurt dan een gokautomaat om een resultaat te produceren, maakt het betoverende tempo van Plinko het een fantastische titel voor mensen om te verkennen!

Plinko is leuk om te kijken en te zien!

Dat is zeker waar! Plinko is een enorm leuk spel om uit de eerste hand te ervaren, en veel daarvan heeft te maken met hoe goed het er gewoon uitziet. Het mag dan een minimalistisch ontwerp zijn, maar het zal je aandacht evengoed trekken.

Je voelt je betoverd terwijl je de reis van de bal volgt en probeert je weg naar beneden te maken. Er zijn veel kleine audiodetails die ervoor zorgen dat je geboeid bent door de reis van de bal en een belonend geluid aan het einde wanneer de bal landt!

De sterke audiopresentie van het spel draagt bij aan het eindresultaat en maakt het veel leuker voor mensen om te verkennen en ervan te genieten. Ja, de audio is misschien niet het belangrijkste onderdeel van een spel, maar stel je eens voor dat je door een fantastisch spel moest zitten dat niet aan de hype voldeed op het gebied van audiogetrouwheid.

Willekeurig en volledig eerlijk

Als er één ding is dat echt bij spelers blijft hangen, dan is het de eerlijkheid van het spel! Wel, zoals je je kunt voorstellen, is Plinko een casinotitel die zich houdt aan robuuste veiligheids- en gelijk speelveldnormen. Alle Plinko-spellen zijn gebaseerd op een Random Number Generator, wat betekent dat je geen tijd hoeft te besteden aan zorgen maken of twijfelen aan de uitkomst van een ronde!

Dit is geweldig nieuws voor iedereen die op zoek is naar een beetje extra veiligheid; ze kunnen volledig vertrouwen op Plinko's onwankelbare algoritme, dat is gebaseerd op RNG-uitbetalingen. Bovendien kun je altijd de versies van de titel die je speelt uitkiezen – sommige zullen iets beter uitbetalen dan andere, maar zolang je een spel kiest van een vertrouwde en gerenommeerde leverancier, komt de keuze neer op persoonlijke voorkeur.

Pas je spel aan

Een van de zaken die predominant is geworden bij het definiëren van de reguliere Plinko-gameplay is het vermogen om het spel aan te passen! Het blijkt dat veel van de actie net iets kan worden aangepast, zodat je de spelsessie een beetje anders kunt ervaren.

Nu kun je de uitkomst van een spel niet echt beïnvloeden, maar je kunt sleutelen aan de visuals en geluiden van de titel, wat een leuke manier is om de ervaring te verhogen. Een van de duidelijke aanpassingsfuncties is dat je daadwerkelijk kunt sleutelen aan de hoeveelheid risico die je wilt nemen.

Je kunt bijvoorbeeld enkele gameplayelementen aanpassen voordat je een ronde start. Het spel laat je kiezen of je wilt spelen voor kleinere multipliers maar meer consistente winsten krijgt, of omgekeerd, je geluk wilt beproeven met hogere multipliers maar minder winsten ertussen krijgt.

Geen limiet aan je Plinko-gameplay

Uiteindelijk is Plinko een fantastisch spel dat zal staan door zijn eenvoud en eenvoudige gameplay. Je zult over de hele linie van een vervullende ervaring kunnen genieten. Het spel is niet te veeleisend voor je portemonnee, noch verwacht het dat je in de eerste plaats lang speelt. Je kunt tal van redenen ontdekken waarom je wilt spelen en waarom het leuk voor je kan zijn om te proberen – aarzel niet en geef Plinko vandaag nog een kans!

Je ogen worden ouder, net als de rest van je lichaam. Maar wetenschappers hebben nu ontdekt dat een specifiek vetzuur dit verouderingsproces mogelijk kan terugdraaien.

Onderzoekers vonden dat de sleutel ligt in zeer lange ketens van meervoudig onverzadigde vetzuren, kortweg VLC-PUFA's. Deze vetzuren zitten in de membranen van cellen in je netvlies en zijn cruciaal om goed te kunnen zien. Naarmate je ouder wordt, maakt je lichaam steeds minder van deze vetzuren aan.

Dat komt doordat een belangrijk enzym, genaamd ELOVL2, met de jaren minder actief wordt. Dit enzym is als een fabriekje dat de bouwstenen aanlevert voor deze belangrijke vetzuren. Wanneer de productie stokt, gaat je zicht achteruit: je ziet minder contrast, je ogen herstellen trager en het risico op leeftijdsgebonden problemen neemt toe.

Ogen werden jonger

De doorbraak kwam toen de wetenschappers oude muizen supplementen gaven van 24:5n-3, het directe product dat ELOVL2 normaal aanmaakt. Ze spoten dit vetzuur rechtstreeks in het oog. De visuele functie van de muizen die deze behandeling ondergingen, verbeterde gedurende vier weken. Bij nader onderzoek bleek het netvlies van de oude muizen opeens weer te lijken op dat van jongere dieren, zowel qua vetsamenstelling als op genetisch niveau.

Om te controleren of dit ook relevant is voor mensen, analyseerden de onderzoekers genetische data van duizenden patiënten. Daaruit bleek dat variaties in het ELOVL2-gen inderdaad samenhangen met het ontstaan van oogproblemen bij mensen.

Nog niet voor mensen

Maar voordat je naar de drogist rent: de wetenschappers zeggen dat er nog vervolgonderzoek nodig is, vooral bij grotere dieren. Daarnaast moet er een betere manier worden gevonden om het vetzuur toe te dienen. Maar de resultaten bieden wel hoop dat we in de toekomst leeftijdsgebonden achteruitgang van het gezichtsvermogen kunnen voorkomen of zelfs omkeren.

Bron: Science Translational Medicine

Het verlagen van de snelheidslimiet in woonwijken naar 30 kilometer per uur maakt fietsen een stuk aangenamer, terwijl automobilisten er nauwelijks last van hebben. Dat blijkt uit Australisch onderzoek.

De studie keek naar het effect van lagere snelheidslimieten op zogenaamde verkeersstress voor fietsers. Daarvoor gebruikten de wetenschappers een systeem dat wegen indeelt in vier categorieën. De wegen in categorie 1 zijn de minst stressvolle wegen, zoals rustige woonstraten of gescheiden fietspaden. Die in categorie 4 zijn de meest stressvolle wegen, zoals drukke doorgangswegen zonder fietsvoorzieningen.

De onderzoekers bekeken alle wegen in Melbourne en simuleerden vervolgens duizenden ritten onder verschillende scenario's. In het basisscenario, met een snelheidslimiet van 50 kilometer per uur op woonstraten, verliep slechts 28 procent van de fietsroutes over de minst stressvolle wegen. Bij een limiet van 30 kilometer per uur steeg dit naar maar liefst 63 procent. Het effect is vooral zichtbaar bij korte ritten tot twee kilometer.

Amper trager voor auto’s

De grote vraag was natuurlijk: wat betekent dit voor automobilisten? Daarom simuleerden de onderzoekers ook het effect op autoreistijden met een computermodel dat snelheidslimieten, files en verkeersstromen meeneemt. Voor alle autoritten samen was het verschil verwaarloosbaar. Zelfs voor ritten die voor meer dan de helft over woonstraten gaan, nam de gemiddelde reistijd met slechts één minuut toe.

De studie toont ook aan dat lagere snelheidslimieten fietsers daadwerkelijk aantrekken. Uit hun modellen blijkt dat mensen veel minder geneigd zijn te fietsen als hun route over stressvolle wegen loopt. Door straten veiliger te maken, wordt fietsen voor meer mensen dus een aantrekkelijke optie.

Bron: Journal of Cycling and Micromobility Research

Fortnite is een game van vaardigheid, strategie en soms … complete chaos. Of je nu aan het panieken bent in Zero Build of edits in Arena flex, een ding is altijd hetzelfde gebleven: de pickaxe is jouw loyale compagnon. Maar was als, in plaats van het breken van bomen en het trollen van teamleden, je deze gebruikt als je enige wapen?

Het klinkt als waanzin, maar sommige spelers verruilen wapens voor de harvesting tool voor de ultieme flex. Vandaag duiken we in de bizarre en briljante wereld van pickaxe-only Fortnite wins—en vragen ons af: kun je het echt voor elkaar krijgen?

De Pickaxe: Meme Wapen of Geheime OP?

Laten we een ding duidelijk stellen—de pickaxe is niet bedoeld om als wapen te dienen. Het geeft 20 schade per hit, slaat langzaam en heeft geen enkele range. In theorie ben je al dood als je een volledig uitgeruste tegenstander ziet als je alleen een melee tool hebt. Maar dat is wat de pickaxe-only win zo glorieus satisfying maakt.

En geloof het of niet, het is niet compleet onmogelijk. Of je nu solo speelt of in een team, er is een methodiek aan deze waanzin. Je hebt stealth, mobiliteit en een beetje troll energie nodig. Pro tip: heb emotes klaar voor elke knockdown en voeg stijlpunten toe, helemaal na het scoren van je win zonder een enkele Fortnite V-Bucks kaart aan skins of back bling te besteden.

Hoe Precies te Winnen met Alleen Maar een Pickaxe

1. Drop Slim, Niet Hot

Vergeet Tilted Towers of Mega City. je wilt lage verkeer zones vol met mobiliteitsitems en heals hebben. Rifts, launch pads en shockwaves zijn je beste vriend. Het doel is om gevechten te voorkomen—tot tenminste de laatste paar spelers overgebleven zijn.

2. Derde Partij als een Pro

De beste tijd om aan te vallen? Meteen nadat een sweaty build gevecht een overlever met 5 HP en geen enkel materiaal overlaat. Verstop je in de rand van de storm circle of bush camp alsof het 2018 is. Ga daarna volledig psycho met je pickaxe. Ze panieken, jij profiteert.

3. Gebruik Terrein in je Voordeel

Pickaxe-only wins hangen af van het verrassingseffect. Inspringen van boxen, spelers inboxen of ze in de val zetten met storm druk kan allemaal in je voordeel werken. Bonuspunten als je een Victory Royale met de laatste zone op een klif te eindigen—Het is de ultieme omgeving voor pickaxe chaos.

Niet alleen voor de Meme: Streamers Doen het ook

Sommige streamers hebben pickaxe-only wins in een volledig content genre omgetoverd. Ze lokken vijanden in ze achterna te zitten, vernederen ze dan voor de complete chat met een aantal goed geplaatste slagen. Het is riskant, hilarisch en heel eerlijk, een herinnering hoe creatief Fortnite gameplay kan zijn.

Sommige spelers gaan nog wat verder en ronden complete matches af met alleen de standaard cosmetics en standaard pickaxe—geen glider trails, geen contrails, gewoon pure holbewoner energie. Het is deel van een groeiende cultuur van “challenge runs,” waar gameplay meer om stijl en absurditeit draait dan om kill counts.

De Ultieme Flex in Fortnite

Het winnen van een Fortnite match met alleen een pickaxe is niet zomaar een vreemde uitdaging—het is het toppunt van het beter zijn dan iemand anders die wellicht 3000 V-Bucks en 20 minuten in creatieve aim maps heeft besteed. Het is een statement: Ik hoef geen wapens, gewoon doorzettingsvermogen … en wellicht een beetje geluk.

Als je jeuk krijgt om je skills te testen of je eigen gear te flexen als je dit doet, pak dan een Fortnite V-Bucks card en stijl je eigen pickaxe-only load-out met een iconische harvesting tool. En wanneer je toch klaar bent om skins, emotes of kaarten voor je volgende creatieve stunt te pakken, kijk dan eens naar Eneba, een digitale gaming marktplaats waar aanbiedingen altijd maar een klik van je verwijderd zijn.

De mysterieuze beelden op Paaseiland – of Rapa Nui, zoals de inwoners het noemen – blijken mogelijk letterlijk te hebben “gelopen”. Volgens nieuw onderzoek van antropologen Carl Lipo en Terry Hunt hadden de oude Polynesiërs die het eiland bevolkten een slimme manier bedacht om de reusachtige moai-beelden rechtop te verplaatsen, zonder dat er een boom aan te pas kwam.

Dat druist in tegen de bekende theorie dat de eilandbewoners hun bos zouden hebben gekapt om houten rollen te maken voor het transport van de beelden. Volgens Lipo en Hunt is die verklaring niet alleen onwaarschijnlijk, maar ook onrechtvaardig tegenover de oorspronkelijke bewoners van Rapa Nui.

De beelden die konden lopen

Eeuwenlang vertelden de inwoners van Rapa Nui al verhalen over hun voorouders die de beelden “lieten lopen” over het eiland. Westerse wetenschappers beschouwden dat altijd als een mythe, totdat Lipo en Hunt in 2012 samen met de eerste Rapanui-gouverneur Sergio Rapu Haoa besloten om de legende letterlijk te testen.

Met behulp van 3D-modellen en touwen lieten ze een replica van 4,35 ton in beweging komen. Zodra het beeld een lichte wiegende beweging maakte, bleek het met weinig kracht van de ene naar de andere kant te kunnen “stappen”. Achttien vrijwilligers verplaatsten de replica op die manier honderd meter in slechts veertig minuten.

"De moai liepen: het bewijs is in steen gehouwen, bevestigd door experimenten en gevierd in de hedendaagse Rapa Nui-cultuur”, schrijven Lipo en Hunt in hun nieuwe studie.

Geen bewijs voor bomenkap

De onderzoekers hopen met hun bevindingen ook af te rekenen met het idee dat de bewoners van Rapa Nui hun eigen beschaving ten gronde richtten door overmatig gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Nieuw genetisch en archeologisch bewijs wijst erop dat de bevolking niet instortte door milieuvervuiling, maar door slavenhandel en ziektes die Europeanen meebrachten.

In hun paper reageren Lipo en Hunt op de kritiek van onder anderen schrijver Jared Diamond, die in zijn boek Collapse (2005) de ecocide-theorie populair maakte. Diamond noemde hun looptheorie destijds een rampscenario, omdat de beelden tijdens het transport zouden breken.

Maar volgens Lipo en Hunt negeert die kritiek het fysieke bewijs: veel moai’s die langs oude wegen zijn gevonden, vertonen juist breuken die passen bij een gecontroleerde, wiegende beweging over oneffen terrein.

"Zijn redenering negeert zowel de natuurkunde van gecontroleerde slingerbewegingen als het archeologische bewijs”, schrijven ze. Volgens Lipo en Hunt zijn de moai’s geen overblijfsel van een samenleving die zichzelf vernietigde, maar juist een symbool van vindingrijkheid en samenwerking.

Bron: Science Alert

De huidige golf van investeringen in kunstmatige intelligentie (AI) doet denken aan de internetzeepbel van eind jaren 90. Daarvoor waarschuwde hoofdeconoom Pierre-Olivier Gourinchas dinsdag bij de presentatie van de nieuwe ramingen van het fonds.

De beurswaarden van techbedrijven, waaronder chipconcern Nvidia, zijn de afgelopen tijd tot grote hoogte gestegen. Volgens Gourinchas is het enthousiasme van beleggers een reflectie van de winsten die deze bedrijven naar verwachting in de toekomst kunnen behalen. Maar dat betekent ook dat als deze winsten uitblijven, de daaruit voortvloeiende teleurstelling bij beleggers kan leiden tot lagere waarderingen.

Eind jaren 90 stegen aandelen van internetondernemingen hard. Maar ze verloren na 2000 fors aan waarde toen ze de verwachtingen over hun winstgevendheid niet konden waarmaken.

Of er nu ook zo'n marktcorrectie komt "weet niemand", aldus Gourinchas. "Maar onze taak is om te wijzen op risico's. Dit is zo'n risico."

Gemiddeld krijgen Nederlanders veertien suikerklontjes per dag binnen; vaak zonder dat ze het doorhebben. En hoewel een beetje suiker geen kwaad kan, kan te veel ervan je lichaam flink in de war brengen. Voedingsdeskundige en sportdiëtist Céline De Groote legt uit hoe je lichaam laat merken dat het tijd is om te minderen.

“Allereerst brengt te veel suiker je bloedsuikerspiegel in de war”, zegt De Groote in het AD. “Je krijgt hoge pieken in je bloedsuiker en hoe hoger je piekt, hoe lager je weer valt. Juist in die lage suikerpieken kunnen de typische cravings optreden.” Daardoor grijp je sneller naar koek of snoep, en blijf je in een vicieuze cirkel van suikerhonger.

Insulineresistent

Ook je lever krijgt het zwaar. “Als je ’s avonds nog een maaltijd of snack met veel koolhydraten of suiker eet, zal je bloedsuikerspiegel ’s nachts heel erg schommelen. Je lever kan dan niet optimaal ontgiften”, legt De Groote uit. “Hoe meer insuline je aanmaakt, hoe meer vet je kunt opslaan.”

Wie structureel te veel suiker eet, kan insulineresistent worden; een voorstadium van diabetes. “Je kunt je snel moe of futloos voelen en voortdurend zin hebben in iets zoets. Gelukkig kun je insulineresistentie nog terugdraaien met een gezondere levensstijl.”

Zes signalen dat je te veel suiker eet

1. Je bent vaak moe. “Merk je dat je na een maaltijd altijd een energiedip hebt? Dan heb je waarschijnlijk te weinig eiwitten of vezels gegeten.”

2. Je hebt constante zin in zoet. “Je smaakpapillen raken gewend aan suiker en verlangen steeds meer zoetigheid.”

3. Je komt aan. “Hoe meer insuline je aanmaakt, hoe meer vet je opslaat”, aldus De Groote.

4. Je hebt moodswings. “Na een suikerboost volgt een dip. Daardoor raak je sneller geïrriteerd en moe.”

5. Je krijgt puistjes. “Als je lever overbelast is door suiker, wordt je lichaam vatbaarder voor ontstekingen, waaronder acne.”

6. Je hebt dorst of slaapt slecht. “Suiker zorgt voor meer urineproductie en schommelingen in je bloedsuiker, waardoor je ’s nachts wakker kunt worden met een droge mond.”

Hoeveel suiker is nog oké?

Dat hangt af van hoeveel je beweegt, zegt De Groote. “Een sporter heeft meer koolhydraten nodig dan iemand die veel zit. Maar vrouwen hebben over het algemeen minder calorieën nodig dan mannen.”

De enige écht goede suikers zijn die natuurlijk in fruit zitten. “Toch moet je ook daar niet in overdrijven. Koop liever geen producten waar meer dan 5 gram suiker per 100 gram in zit”, adviseert ze.

En pas op: ook in hartige producten zit suiker verstopt. “Denk aan ketchup, yoghurt met een smaakje, muesli, fruitsappen of soep uit blik. De suikers in deze producten zijn absoluut niet goed voor je lichaam.”

Kortom: je hoeft niet helemaal suikervrij te leven, maar je lichaam vertelt je duidelijk wanneer het genoeg is geweest. Negeer deze signalen niet.

Bron: AD

We hebben nog een paar dagen te maken met bewolkt en druilerig weer. Heel af en toe weet de zon even door te breken, maar dat zaI niet van lange duur zijn. Pas in het weekend lijkt het droog en een stuk zonniger te worden, maar ook kouder. Na het weekend wordt het wisselvallig en zacht. Vannacht is het nog steeds bewolkt en af en toe miezerig. De minimumtemperatuur ligt rond de 10 graden. Aan zee net enkele graden hoger. In het oosten kan het wat opklaren en daar ontstaat mist en daalt de temperatuur naar een graad of 9. De wind waait uit de noordhoek en is hooguit zwak tot matig van kracht. Rondom Texel, Vlieland en Terschelling kan de wind af en toe windkracht 5 bereiken. Woensdag, na het verdwijnen van de eventueel aanwezige mist in het oosten, zal er in vrijwel het hele land veel bewolking zijn met soms wat motregen. Heel sporadisch komt de zon even door en die kans is het grootst in het zuidoosten van het land. Het wordt 's middags 15 of hooguit 16 graden. Er waait een zwakke tot vrij krachtige noorden wind. De dagen daarna verandert er eerst weinig aan het grijze herfstweer. Er is veel bewolking, met af en toe een streepje zon, en plaatselijk valt er wat motregen. In de middag wordt het een graad of 15 en de nachten verlopen zacht. In het weekend ziet het weer er op dit moment een stuk zonniger uit en het blijft droog. Door een naar oost draaiende wind wordt veel drogere lucht aangevoerd. Toch zijn de plaatselijke mistkansen in de nacht en ochtend niet helemaal verkeken. Het wordt wel kouder met overdag nog maar 13 graden en in de nacht ligt de minimumtemperatuur rond 3 graden met kans op vorst aan de grond. Na het weekend wordt het echt herfst met van tijd tot tijd meer wind en regen, kortom wisselvallig. Ook wordt het weer iets zachter met overdag een graad of 15. De temperatuur in de nacht komt opnieuw in de dubbele cijfers te liggen.

Plannen in het verkiezingsprogramma van JA21 komen niet overeen met plannen die de partij inleverde bij het Centraal Planbureau (CPB) om te laten doorrekenen. In Nieuwsuur weerlegt lijsttrekker Joost Eerdmans de verschillen niet.

"De doorrekening is een project apart", zegt Eerdmans. "Je wordt echt geacht om cijfers aan te leveren. Ik ben het er ook niet altijd mee eens. En ik ben niet eens de financieel woordvoerder. Dat is onze Michiel Hoogeveen." Hoogeveen is nummer vier op de kandidatenlijst van JA21.

De partij schrijft bijvoorbeeld in het verkiezingsprogramma dat de vliegbelasting moet worden afgeschaft. Die belasting bedraagt nu zo'n 30 euro per vliegticket. Maar tegen het CPB zegt JA21 de belasting te behouden en alleen een geplande verhoging terug te draaien.

Een ander voorbeeld: voor ondernemers belooft JA21 in het partijprogramma één tarief voor de winstbelasting van 20 procent. Bij het CPB leverde de partij echter een tarief van 22 procent in. Dat kost het bedrijfsleven al snel vele miljarden aan extra lasten.

'Mensen kunnen prima vergelijken'

Maatregelen die de overheid veel geld kosten, heeft JA21 dus niet (volledig) laten doorrekenen. Voor wonen en infrastructuur reserveert de partij in het partijprogramma ruim 12 miljard euro. Daar blijft in de doorrekening 500 miljoen euro van over voor infrastructuur. In de doorrekening schaft de partij de publieke omroep volledig af, volgens het partijprogramma blijven twee netten bestaan.

Doordat plannen niet in het partijprogramma, niet op de JA21-website en niet in de Stemwijzer staan, is voor kiezers niet te bepalen wat de partij wil en hoeveel het begrotingstekort af- of toeneemt bij JA21. Eerdmans weerspreekt dat. "Mensen weten wat de keuzes zijn en mensen kunnen het ook prima vergelijken met ons verkiezingsprogramma."

Hoe kunnen deze verschillen ontstaan?

De verschillen zijn mogelijk doordat partijen zelf maatregelen aanleveren bij het CPB. Doorgaans wordt gesteld dat het CPB "de verkiezingsprogramma's doorrekent", maar dat klopt dus niet helemaal. De rekenmeesters van het CPB controleren niet of de aangeleverde plannen overeenkomen met de verkiezingsprogramma's.

Partijen krijgen twee keer de kans om hun aangeleverde maatregelen aan te passen, naar aanleiding van eerste berekeningen door het CPB. Als bijvoorbeeld blijkt dat het overheidstekort veel te hoog uitkomt, kunnen partijen besluiten de belastingen te verhogen of te snijden in de uitgaven, om zo aan de begrotingsregels te blijven voldoen. Wat JA21 precies heeft aangepast, is niet bekend.

De partij heeft een versnelde verhoging van de AOW-leeftijd laten doorrekenen bij het CPB. In 2060 zou de pensioenleeftijd 1,5 jaar hoger liggen. Dit staat echter niet in het partijprogramma.

Omgekeerd komt ook voor: maatregelen die in de CPB-doorrekening juist duurder zijn. Zo valt bij de doorrekening te lezen dat JA21 de dividendbelasting afschaft. Dat kost de schatkist jaarlijks 3,6 miljard euro, maar is niet terug te vinden in het verkiezingsprogramma.

Duidelijker is de partij over haar plannen voor energie. JA21 wil weer naar gas boren in Groningen "zodra de herstel- en versterkingsoperatie is afgerond". Dat is op z'n vroegst in 2034. En als er weer geboord wordt, zal op den duur nieuwe schade ontstaan. Eerdmans pleit ervoor te onderzoeken of de Groningse bodem stabiel kan worden gemaakt. "Er zijn gebieden op de wereld waar heel veel mensen wonen met grote aardbevingen onder de grond."

Kernenergie

JA21 wil flink investeren in kernenergie. Over 25 jaar wil de partij 20 gigawatt aan kerncentrales hebben, wat neerkomt op veertien tot twintig reactoren. "Wij geloven niet zo in wind en zon. Het waait niet altijd. Kerncentrales staan altijd aan."

Twintig reactoren zouden tegen de 200 miljard euro kosten. In de praktijk duurt de bouw vaak een stuk langer dan gepland, waardoor de kosten verder oplopen. In het partijprogramma reserveert JA21 voor volgend jaar 800 miljoen euro voor kernenergie.

Ongeveer twee derde van de VVD- en GroenLinks-PvdA-stemmers is niet van plan om bij de aankomende verkiezingen op de lijsttrekker van die partij te stemmen. Dat blijkt uit onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van Nieuwsuur.

Slechts 36 procent van de kiezers die de VVD als voorkeurspartij hebben, zegt op partijleider Dilan Yesilgöz te zullen stemmen. Tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen stemde nog 85 procent op de toen kersverse partijleider.

De populariteit van GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans was bij de vorige verkiezingen al niet heel groot. Minder dan de helft (46 procent) stemde toen op hem. Bij die partij stemt altijd een kleiner deel op de lijsttrekker, maar uit het Ipsos-onderzoek blijkt dat het nu is gedaald tot 32 procent.

De populariteit van lijsttrekkers bij kiezers van hun eigen partij:

Binnen de VVD-achterban klinkt al langer kritiek op het leiderschap van Yesilgöz. Leden hekelen onder andere haar - in hun ogen - populistische stijl. Politiek duider Arjan Noorlander: "Dat Yesilgöz niet populair is, weten ze bij de VVD maar al te goed. De laatste tijd treden steeds vaker andere VVD-politici naar voren, bijvoorbeeld door aan te schuiven in talkshows."

De relatief lage populariteit van Timmermans is volgens Noorlander onder andere te wijten aan de fusie tussen GroenLinks en PvdA: "Veel kiezers zien Timmermans als een soort overblijfsel van die partijfusie, maar hebben behoefte aan een fris nieuw gezicht. Dat komt misschien bij de volgende verkiezingen, maar voor nu moeten ze het doen met Timmermans."

PVV en CDA

De partijleiders van de andere twee grote partijen in de peilingen, de PVV en het CDA, zijn juist zeer populair. Van de PVV-stemmers zegt 86 procent op Geert Wilders te stemmen en 79 procent van de CDA'ers kiest voor Henri Bontenbal. Bij beide partijen komt dat overeen met het aantal kiezers dat vorige keer op de partijleider stemde.

Noorlander: "De populariteit van de partijleiders is ook terug te zien op de verkiezingsposters. Wilders en Bontenbal staan prominent op de posters van hun partijen, terwijl Yesilgöz en Timmermans er niet op staan. Bij zowel de VVD als GroenLinks-PvdA redeneren ze: de partij is aantrekkelijker dan de leider. Vooral bij de VVD valt dat op, want tijdens de vorige verkiezingscampagne prijkte haar afbeelding nog prominent op VVD-billboards."

De verkiezingsposters van de grootste partijen dit jaar, en een VVD-billboard in 2023:

Hoe erg is het als andere kandidaten dan de lijsttrekker veel stemmen krijgen? Een stem op de partij is toch het belangrijkste? Toch kan het ook gedoe opleveren. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 haalde Rita Verdonk, de nummer 2 op de VVD-lijst, meer stemmen dan toenmalig partijleider Mark Rutte. Op haar verzoek werd daarna een commissie aangesteld om uit te zoeken wat voor consequenties dit zou moeten hebben. Uiteindelijk leidde het tot haar vertrek bij de VVD.

Noorlander noemt het onwaarschijnlijk dat dit Yesilgöz zal gebeuren. "Er is niet één kandidaat op de VVD-lijst dusdanig populair dat die Yesilgöz zou kunnen voorbijstreven. De vraag is wel of haar positie houdbaar is als de partij veel zetels verliest."

Stemmen op een vrouw

Er zijn ook andere redenen waarom kiezers niet op de lijsttrekker van hun partij stemmen. Zo stemmen sommige kiezers bewust op een kandidaat die strijdt voor een bepaald thema, of op een vrouw die lager op de lijst staat, met als doel meer vrouwen in de Kamer te krijgen. Toch is dit volgens Noorlander niet een volledige verklaring voor het lage populariteitscijfer van bijvoorbeeld Timmermans. "Bij andere lijsttrekkers zie je dit effect niet. Veel kiezers stemmen pas op een lagere kandidaat als ze geen fan zijn van de lijsttrekker."

Ipsos I&O vroeg de achterban ook naar het waarderingscijfer voor de lijsttrekkers. Timmermans kreeg van zijn achterban een 7,8 en Yesilgöz een 6,5. Wilders en Bontenbal eindigen respectievelijk met een 8,7 en 8,4.

Verkiezingsuitzendingen Nieuwsuur

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen ontvangt Nieuwsuur de lijsttrekkers van de grootste politieke partijen. Vanavond trappen we af met JA21-leider Joost Eerdmans. Om 21.30 uur te zien op NPO2 of via de livestream: https://nos.nl/livestream/2585417-joost-eerdmans-ja21-bij-nieuwsuur

De laatste jaren neemt het vertrouwen in de politiek af en het aantal dagen dat er in Den Haag wordt geformeerd alleen maar toe. Is ons politieke systeem stuk? We bespreken het met deskundigen, lijsttrekkers en onze politiek duider Arjan Noorlander:

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen interviewt Nieuwsuur de lijsttrekkers van acht politieke partijen. In deze speciale verkiezingsuitzendingen voelen we de lijsttrekkers aan de tand over hun verkiezingsprogramma's, stemgedrag en plannen voor Nederland.

Vanavond trappen we af met JA21: wat heeft de partij bereikt en waar staat de partij nu? Lijsttrekker Joost Eerdmans is te gast.

Vrijlating gijzelaars en Palestijnen

Alle nog twintig levende mannen die door Hamas werden gegijzeld zijn terug in Israël, waar ze zijn herenigd met hun families. Ook zijn alle Palestijnen die vandaag zouden vrijkomen vrijgelaten. Het gaat om bijna 2000 gevangenen. Velen van hen zaten in zogeheten 'administratieve detentie', waarbij ze zonder proces of aanklacht voor onbepaalde tijd kunnen worden vastgehouden.

In de studio schuiven aan de Palestijns-Nederlandse politicoloog Radi Suudi en Sven Koopmans, voormalig vertegenwoordiger van de Europese Unie voor het vredesproces in het Midden-Oosten. Hoe ziet de toekomst van Gaza eruit?

Terug naar het Nova-festivalterrein

Onze verslaggever Ties Brock ging terug naar het festivalterrein van het Nova festival. Op dat festivalterrein werden bijna 400 Israëliërs vermoord door Hamas, op 7 oktober 2023. 44 festivalgangers werden gegijzeld in Gaza. Onder de twintig mannen die vandaag zijn vrijgelaten, zijn meerdere bezoekers en medewerkers van het festival.

De toekomst van de Europese auto-industrie

De Europese auto-industrie zucht onder de druk van concurrentie uit China en Amerikaanse importheffingen. In een jaar tijd verdwenen in de eens zo florerende Duitse auto-industrie al meer dan 50.000 banen. Volgens nieuw onderzoek zouden nog eens 8 fabrieken in Europa moeten sluiten vanwege overcapaciteit.

De malaise leidt tot een felle discussie binnen Europa over het verbod op de verbrandingsmotor vanaf 2035 - zelfs in het land dat zelf geen auto's meer bouwt - Nederland. We schakelen met Duitsland-correspondent Charlotte Waaijers.

Vrijlating gijzelaars en Palestijnen

De Israëlische regering houdt er nog steeds rekening mee dat Hamas morgenochtend de gijzelaars zal vrijlaten. Het gaat om 48 mensen. Van 20 van hen wordt aangenomen dat ze nog in leven zijn. Israël laat in ruil bijna tweeduizend Palestijnen vrij die zijn gevangengenomen. 1700 van hen werden na de terreuraanval van Hamas in Gaza opgepakt en vastgezet, vaak zonder proces.

Een kleinere groep - 250 gevangenen - zit al veel langer vast in Israelische gevangenissen. De meesten van hen zijn tot levenslang veroordeeld vanwege betrokkenheid bij aanslagen.

We schakelen met verslaggever Ties Brock Tel Aviv.

De jacht op één zetel

Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen slaagden drie partijen er nét niet in om een zetel te halen. Nu proberen Bij1, Belang van Nederland en 50Plus het nog een keer. En de ouderenpartij, met als lijsttrekker een oud-politieman, maakt volgens de peilingwijzer deze week kans op twee zetels.

De wooncrisis

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen zoomen we in op de belangrijkste verkiezingsthema's. Vandaag: de wooncrisis.

Nederland heeft zo'n 396.000 woningen te weinig en het tekort loopt nog steeds op. Het tekort is vooral nijpend in de sociale huursector. Wie niet onder een voorrangsregeling valt, of een urgentieverklaring heeft, maakt vrijwel geen kans op een woning.

Net als twee jaar geleden is asielmigratie een van de meest besproken thema's in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Maar daarnaast groeit in Den Haag het besef dat er meer grip moet komen op die andere, veel grotere groep: arbeidsmigranten. Uitbuiting, overlast, dakloosheid: de problemen met arbeidsmigranten nemen toe. Wat zijn volgens experts de opties voor een nieuw kabinet?

Eerst de cijfers. Al jaren komt de overgrote meerderheid van de immigranten naar ons land om hier te werken, arbeidsmigranten dus. In 2023 - het meest recente jaar met complete cijfers - kwamen bijna 100.000 arbeidsmigranten naar Nederland, inclusief gezinshereniging. In hetzelfde jaar kwamen ruim 36.000 asielmigranten, inclusief hun gezinsleden, naar Nederland.

EU-uitbreiding

Een belangrijk omslagpunt in de toename van arbeidsmigratie in Nederland was de uitbreiding van de Europese Unie in 2004, toen veel Midden- en Oost-Europese landen erbij kwamen. Inwoners van die landen kregen daardoor het recht om te wonen en werken in andere EU-lidstaten. In de eerste jaren waren dat vooral Polen. Toen in 2007 ook Bulgarije en Roemenië EU-lid werden, kwamen ook veel mensen uit die landen naar West-Europa.

Asielmigratie speelt al jaren een grote rol in het politieke debat. Het huidige kabinet streefde naar "het strengste asielbeleid ooit". Arbeidsmigratie kreeg veel minder aandacht. Vorige week zei de Sociaal Economische Raad (SER) dat de overheid zich actiever moet bezighouden met arbeidsmigratie.

Veel politieke partijen zien dit inmiddels ook. Waar in de verkiezingsprogramma's van de grootste partijen in 2017 het woord arbeidsmigratie nauwelijks viel, wijden nu bijna alle partijen er een apart hoofdstuk aan. Van de grootste partijen noemt alleen de PVV arbeidsmigratie niet in het verkiezingsprogramma.

Politiek duider Arjan Noorlander:

"De migratie-aanpak is al tientallen jaren hét hete hangijzer in de Haagse politiek. Asielmigratie roept de meeste emotie op terwijl arbeidsmigratie een veel grotere omvang heeft.

Je ziet wel steeds meer partijen ook arbeidsmigratie als specifiek probleem benoemen, simpelweg omdat de overlast is toegenomen. Maar zeker rechtse partijen doen dit, in vergelijking met asielmigratie, veel voorzichtiger, omdat bedrijven en de economie die mensen ook nodig hebben."

Volgens hoogleraar migratierecht Tesseltje de Lange is er in de afgelopen twintig jaar, sinds het aantal EU-arbeidsmigranten sterk toenam, nauwelijks beleid gevoerd om hier grip op te krijgen. "Zo ontstond er een wildgroei aan uitzendbureaus die een verdienmodel zagen in migranten uit Midden- en Oost-Europa. Maar controle was er niet."

In de afgelopen jaren zijn er meerdere rapporten verschenen over hoe sturing te geven aan arbeidsmigratie. Een terugkerend advies: Nederland moet minder inzetten op arbeidsmigranten in laagbetaalde sectoren - denk aan de vleesverwerkingsindustrie, distributiecentra en de glastuinbouw - en meer op de gezondheidssector, tech en de energietransitie. Deze rapporten wijzen ook op de misstanden rondom arbeidsmigranten in laagbetaalde banen, zoals uitbuiting en schrijnende woonsituaties.

Arbeidsmigranten zorgen op veel plekken in Nederland ook voor overlast, zoals in Roosendaal. Bewoners vinden dat niet de schuld van de migranten zelf:

Het merendeel van de laagbetaalde arbeiders komt uit EU-landen. Vanwege het vrij verkeer van personen kun je daar met direct beleid eigenlijk niets tegen doen, zegt hoogleraar economie Olaf Van Vliet. "Met indirect beleid kan dat wel." Als voorbeeld noemt hij een hogere CO2-heffing in de glastuinbouw. "Dat verhoogt de kosten voor bedrijven, waardoor er minder geld is om nieuwe mensen aan te nemen."

Een andere mogelijkheid is innovatie, zegt hoogleraar De Lange. "Je kunt bedrijven bijvoorbeeld subsidie geven voor robotisering, waardoor minder arbeidskrachten nodig zijn. Want juist omdat er goedkope arbeiders zijn, worden bedrijven nu niet gestimuleerd om te innoveren."

Zo zijn er nog veel andere knoppen waar een nieuw kabinet aan kan draaien. Welke knoppen dat moeten worden, is volgens Van Vliet vooral een politieke keuze, niet zozeer een economische. "Ga je inzetten op de chipindustrie, de tuinbouwsector, de vleesindustrie? Een partij als de BBB zal een andere keuze maken dan bijvoorbeeld GroenLinks-PvdA."

Daarbij moeten partijen zich afvragen wat ze belangrijker vinden, zegt de econoom. "Enerzijds dragen die sectoren bij aan de economie, anderzijds leidt het tot druk op de woningmarkt en stikstofruimte. De politiek moet de afweging maken wat zwaarder weegt."

Onderwijsbezuinigingen

Van Vliet wijst ook op een ander punt: bezuinigingen in het onderwijs. Want hoewel alle rapporten adviseren een kenniseconomie na te streven, staan die bezuinigingen daar haaks op. "De politieke conclusie is vaak: we willen meer mensen voor hoogwaardige banen. Als je dat wilt, moet je niet zorgen dat je kampioen bent in die laagbetaalde sectoren, maar investeren in opleidingen die nodig zijn voor hoogproductieve banen."

Hoogleraar De Lange noemt daarnaast het onbenut potentieel van asielzoekers. "Zij mochten lang nauwelijks werken. Nu mag dat wel, maar het is administratief belastend voor werkgevers. En voor vluchtelingen blijft het moeilijk om op hun kennisniveau aan een baan te komen."

Tot slot benadrukt econoom Van Vliet dat het te kort door de bocht is om immigratie de schuld te geven van problemen als de vastgelopen woningmarkt. "Ja, meer immigranten zorgen voor meer vraag, maar ook zonder immigratie zouden we een flink vraagstuk hebben op de woningmarkt."

In het holst van de nacht zag Eboni Watson "drie helikopters, zo'n tien drones, twee pantservoertuigen, scherpschutters en honderden agenten" bij haar in de straat in het zuiden van Chicago. "Het leek wel een klein leger", zegt een andere buurtbewoner, Alvin Turner. "Ze haalden mensen halfnaakt naar buiten."

Het bleek te gaan om een inval van migratiepolitie ICE in een verwaarloosd appartementencomplex. In opdracht van het Witte Huis vinden dit soort acties door het hele land plaats. Ze hebben als doel om criminele en ongedocumenteerde immigranten op te pakken.

In het ontruimde complex in Chicago woonden enkele Venezolaanse bendeleden, erkent buurtbewoner Turner. Maar hij vindt de politieactie buiten proporties. Hij zag dat agenten kinderen met tie wraps om hun polsen wegbrachten. Sommige arrestanten hadden een Amerikaans paspoort, maar werden toch meegenomen. De Amerikaanse staatsburgers werden later vrijgelaten.

Ooggetuigen en demonstranten in Chicago noemen de ICE-acties "belachelijk" en "on-Amerikaans":

Gemeenteraadslid Jessie Fuentes schoot vorige week een arrestant te hulp die bij een achtervolging door ICE-agenten zijn been brak en in het ziekenhuis belandde. Toen ze de agenten daar vroeg naar hun arrestatiebevel, werd ze hardhandig in de boeien geslagen. "Als dit kan met een verkozen volksvertegenwoordiger die haar rechten kent, wat gebeurt er dan met inwoners elders in de stad?"

Minder crimineel dan autochtonen

Volgens Chuck Hernandez, voorzitter van de Republikeinen in Chicago, voert Trump slechts zijn verkiezingsbelofte uit. "Trump heeft overtuigend gewonnen met zijn deportatieplannen, dus ICE is hier nu actief."

De voormalige rechercheur benadrukt dat het politiekorps onderbezet is en de hulp van ICE-agenten goed kan gebruiken. Hij herhaalt Trumps claims dat migranten vaak "moordenaars, verkrachters en bendeleden" zijn. Dat terwijl onderzoek laat zien dat ongedocumenteerde migranten zich gemiddeld minder schuldig maken aan zware misdrijven dan autochtone Amerikanen.

In Chicago wordt al weken gedemonstreerd tegen de acties van ICE. Rondom het detentiecentrum van de migratiedienst ontstonden vorig weekend confrontaties tussen agenten en betogers. Trump noemde Chicago daarop een "oorlogsgebied", maar volgens gemeenteraadslid Fuentes creëren de agenten die Trump naar Chicago stuurt juist een oorlogssfeer.

Actievoerder Demaris Cliffe vertelt dat demonstranten werden beschoten met peperkogels en bespoten met traangas, zelfs als ze rustig aan de kant zaten. Cliffe bemant een tent bij het centrum waar betogers water, skibrillen en gasmaskers kunnen krijgen, en zegt desnoods de hele winter te blijven staan.

De rechter oordeelde dat het protest van vorig weekend met onnodig veel geweld werd neergeslagen. Betogers die zich volgens ICE schuldig hadden gemaakt aan geweld tegen agenten, werden vrijdag weer vrijgelaten nadat een burgerjury geen solide bewijs tegen ze zag.

Trump wil noodwet inroepen

Trump stelt dat ICE-agenten wel degelijk werden belaagd. De burgemeester van Chicago en de gouverneur van de staat Illinois zouden de agenten niet beschermen. Trump stuurde daarom honderden militairen van de Nationale Garde om te helpen, maar de rechter verklaarde hun inzet donderdag ongrondwettig.

Trump dreigt de Insurrection Act in te roepen, een noodwet die de president verregaande bevoegdheden geeft om militairen binnenlands in te zetten. "Dat is zijn doel", zegt Jessie Fuentes. "Hij creëert de omstandigheden die hij nodig heeft om precies dat te doen." Fuentes zegt alle wettelijke middelen te benutten om dit tegen te houden. "We stoppen niet tot we hem hebben verslagen."

Actievoerder Andy Thayer roept de Nationale Gardisten op Trumps orders te weigeren. "Als je illegale orders opvolgt, krijg je later zelf de rekening gepresenteerd."

Republikein Hernandez gelooft dat Trump uiteindelijk gelijk krijgt van het Hooggerechtshof. "We zien dat hij daar vaak wint: hij pakt uiteindelijk de controle weer terug."

Vastgoedinvesteerders doen massaal hun huurhuizen van de hand. In 2024 verkochten ze ruim 27.000 woningen meer dan ze kochten. Bijna de helft van de particuliere investeerders zegt dat ze de opbrengsten daarvan opnieuw willen investeren, maar dan buiten Nederland.

Dat blijkt uit een enquête van Nieuwsuur, ingevuld door ruim 500 vastgoedinvesteerders. Met name Spanje is populair.

'Vleermuizen en krakers'

Martijn Lentze is al zes jaar bezig met de verbouwing van een oude kerk in Den Haag. Er moeten daar 36 appartementen komen. "Eerst drie jaar wachten op een vergunning, daarna anderhalf jaar stilstand door beschermde vleermuizen. En toen kwamen er ook nog krakers", zegt hij.

Maar de grootste tegenvaller voor hem en veel andere investeerders is de Wet betaalbare huur: sinds media 2024 mogen verhuurders niet meer zelf de huur bepalen, maar bepaalt een puntensysteem de maximale prijs. Ook is vastgoed zwaarder belast. Voormalige woonminister Hugo de Jonge wilde met de wet de verhuurdersmarkt eerlijker maken, maar investeerders zeggen dat hij er ondernemers het land mee uitjaagt.

Vastgoedinvesteerders verkochten in 2024 ruim 27.000 meer woningen dan ze kochten. Een vertienvoudiging ten opzichte van twee jaar daarvoor:

Lentze renoveert al twintig jaar woningen in zijn stad Den Haag. Maar waar hij eerder woningen splitste, opknapte en verhuurde, verkoopt hij zijn huurhuizen nu. "We zijn de afgelopen jaren neergezet als het probleem. Terwijl wij juist woningen toevoegden, straatbeelden opknapten, panden transformeerden. Dat is nu verliesgevend", zegt Lentze, die naar eigen zeggen de afgelopen jaren honderden huizen toevoegde aan de huurmarkt. Inmiddels staat driekwart van zijn vastgoedportefeuille op de nominatie voor verkoop.

'Bos bloemen naar De Jonge'

Veel investeerders zoeken hun heil nu in Spanje, blijkt uit de enquête (28 procent). Ook Duitsland (13 procent) en Frankrijk (11 procent) worden genoemd.

Niek Verra van verhuurbrancheorganisatie Vastgoed Belang zegt dat 77 procent van de particuliere verhuurders sinds 2023 woningen heeft verkocht, of van plan is om dat te doen. Dat is slecht nieuws voor de Nederlandse bouwambities, zegt hij. "Er is in totaal zo'n 400 miljard nodig om het woningtekort op te lossen. De private verhuursector realiseerde in het verleden tienduizenden nieuwe woningen per jaar. Maar de verkoopopbrengsten van de huurwoningen stromen nu grotendeels de Nederlandse woningmarkt uit."

Erwin Hartgring, makelaar bij Spaanse Droomhuizen, merkt een duidelijke trend. "Twee jaar geleden hadden we nauwelijks gesprekken met Nederlandse beleggers. Nu zijn het er twee tot drie per week. Ze willen weten: waar moet ik investeren, wat is de huurmarkt hier? Elke vrijdag een bos bloemen naar Hugo de Jonge, zeg ik weleens gekscherend. Hij bezorgde ons een hele nieuwe groep klanten."

Spanjaarden zijn niet allemaal blij met de buitenlandse investeerders. Zelf kunnen ze de nieuwe appartementen, veelal verhuurd aan expats, meestal niet betalen. Een Nederlandse makelaar gaat erover in discussie met een kritische actievoerder:

Ook Lentze richt zijn pijlen nu op Spaanse projecten. Met de opbrengst van de verkoop van zijn huizen in Den Haag koopt hij panden in Valencia die hij renoveert en verhuurt. "Valencia lijkt op Den Haag: 600.000 inwoners, een stad aan zee. Alleen het weer is beter. En investeren loont er nog."

Met zijn renovaties plaatst hij bijvoorbeeld extra bouwlagen op oude panden, een techniek die hij in Nederland vaak toepaste. "Hier kun je bestaande gebouwen nog nieuw leven geven." Toch heeft hij ook een dubbel gevoel: "In Nederland zijn honderden miljoenen nodig om woningen te realiseren. Dat geld vloeit nu weg. Ik zou het liefst in Den Haag blijven investeren, maar het kan gewoon niet meer uit."

Universitair hoofddocent Matthijs Korevaar (Erasmus School of Economics) vindt het zorgelijk. Hij schat dat 70 procent van de nieuwe private huurwoningen in Nederland gefinancierd wordt door particuliere investeerders. "Bovendien voegen particulieren als enigen veel van die woningen toe door te splitsen en te transformeren. Deze investeerders krijg je ook niet zomaar weer terug. Dus dit heeft gevolgen voor starters, studenten, gescheiden mensen en arbeidsmigranten."

Leger in Amerikaanse steden

De afgelopen dagen was Donald Trump vooral in het nieuws om zijn grote rol in de Gaza-deal. Maar nationaal laat hij een heel ander gezicht zien. Hij jaagt op zijn politieke tegenstanders en stuurt het leger af op door Democraten bestuurde steden, naar eigen zeggen om daar de criminaliteit te bestrijden en immigratiepolitie ICE bij te staan.

De Nationale Garde is inmiddels begonnen met patrouilleren in Memphis, in de staat Tennessee. Correspondent Rudy Bouma was de afgelopen dagen in Chicago, waar Trump ook gardisten wil inzetten. Daar blokkeerde een rechter dat.

Vastgoedgeld naar buitenland

Vastgoedinvesteerders doen massaal hun huurhuizen van de hand. In 2024 verkochten ze ruim 27.000 woningen meer dan ze kochten. Bijna de helft van de particuliere investeerders zegt dat ze de opbrengsten daarvan opnieuw willen investeren, maar dan buiten Nederland.

Dat blijkt uit een enquête van Nieuwsuur, ingevuld door ruim 500 vastgoedinvesteerders. Met name Spanje is populair.

Terug naar kibboets Kfar Aza

Na de instemming van het Israëlische kabinet met de hoofdlijnen van de Gaza-deal over de vrijlating van gijzelaars is nu het staakt-het-vuren in Gaza van kracht. Ondertussen is het voor hulporganisaties nog onduidelijk of en wanneer er volledige humanitaire toegang is tot Gaza.

In Israël hebben families van gijzelaars hoop dat ze hun familieden nu snel weer zullen zien. We zijn in Kibboets Kfar Aza, 3 kilometer van de grens met Gaza, waar twee jaar geleden een van de dodelijkste aanvallen was van Hamas. Er werden 62 mensen vermoord en negentien mensen meegenomen. Daarvan zitten Gali Berman en Ziv Berman nog in Gaza.

Verkiezingsprogramma's doorgerekend

Het Centraal Planbureau komt vandaag met de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's die duidelijk maken wat de gevolgen (kunnen) zijn van de plannen van politieke partijen. Schuiven partijen de kosten door naar de toekomst, hoe beïnvloeden hun keuzes de koopkracht, werkloosheid en ongelijkheid? We bespreken het allemaal met onze huis-econoom Mathijs Bouman.

Erwin Olaf in het Stedelijk

Vanaf zaterdag is er de komende maanden een grote tentoonstelling over Erwin Olaf - misschien wel de bekendste fotograaf van Nederland - in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Olaf leed aan longemfyseem en stierf twee jaar geleden op 64-jarige leeftijd na een longtransplantatie. In de tentoonstelling komt zijn hele oeuvre aan bod. Het was een lang gekoesterde wens van de fotograaf om in het Stedelijk een tentoonstelling te hebben. We spreken erover met vrienden, familie en de weduwnaar van Olaf.

De politie heeft vanavond een persoon aangehouden in de Lekstraat in Amsterdam-Zuid naar aanleiding van een steekincident in een woning. Een man is daarbij aan zijn verwondingen overleden.

Sinds 13 oktober 2025 om 21.15 uur is Ladjino vertrokken vanaf de Schoorstraat in Udenhout. Om 21.30 uur is hij bij het speeltuintje aan de Apollolaan in Oisterwijk nog gezien. Heeft beschikking over een kleine BMX fiets, frame roodkleurig, stuur zwartkleurig.

In Laren werd een oudere vrouw opgelicht door een neppe bankmedewerker. Ze werd overtuigd om haar pinpassen mee te geven met een koerier. Deze man pint vervolgens bijna 4500 euro met de gestolen passen. Hij staat goed op beeld. Wie herkent de man?

De man die maandag dood werd aangetroffen in Boxmeer, lag in een gestolen auto. Inmiddels is duidelijk geworden dat het om een 39-jarige man zonder vast woonadres gaat. Het onderzoek naar wat hem is overkomen, is nog in volle gang en wordt door een Team Grootschalige Opsporing gedaan. Wie heeft informatie dat het team kan helpen?

Op donderdag 3 juli 2025 is een 66-jarige vrouw uit Klaaswaal slachtoffer geworden van een babbeltruc door een nepagent. De verdachte staat op beeld. Herkent u hem?

Herken jij deze verdachte van een beroving in de stationshal van het hoofdstation in Groningen op woensdag 18 juni? Meld het bij de politie!

Op een juwelier aan de Van Hoytemastraat in Den Haag is 9 juli 2025 omstreeks 11.20 uur een overval gepleegd.

Wie herkent deze sieraden?

In de vroege ochtend van donderdag 12 december wordt door twee personen geld weggenomen uit een hotel in Nieuwegein. Wie zijn deze verdachten?

Opsporingsprogramma’s Team West (Omroep West) en Opsporing Verzocht (Avrotros) besteden vanavond beide aandacht aan een vrouw die na ruim 21 jaar geïdentificeerd werd en een mishandeling waarvan een 31-jarige man slachtoffer werd. In Team west tonen we beelden van de verdachte van het plaatsen van een explosief in Den Haag. Ook delen we beelden van goederen die tijdens meerdere inbraken zijn buitgemaakt.

Some 400 more jobs are set to be cut at Heineken’s headquarters in Amsterdam as part of a reorganisation to...

With two weeks to go before the general election, half of Dutch voters still do not know who to support,...

They were some of the richest people in the world – and now their prized possessions are presented in cardboard...

MEPs are pushing back against EU governments’ proposed changes to air passenger rights, which would extend the delays after which...

Artificial Intelligence is driving up demand for electricity, so how can you make the most of the financial opportunity, asks...

Europe’s most capped international footballer, Sherida Spitse, is retiring after playing 247 matches for the Dutch national team in a...

A 59-year-old man from Rotterdam has been sentenced to five years in jail followed by detention at a secure psychiatric...

The Dutch government has defended using a law from the Cold War era to take partial control of Nijmegen-based chip...

More people are not registering whether or not they want to donate their organs after their death, increasing the number...

Rotterdam has had its first taste of World Cup fever after Cape Verde’s football team, including several Dutch-born players, qualified...

Deze week vertelt Marloes (45) over haar buurman, die sinds zijn pensioen een enorme caravan bezit en deze het liefst permanent voor háár deur parkeert.

Oud en nieuw in Dublin vieren: is dat wat? Metro nam de proef op de som en geeft jou tips voor het najaar van 2025.

VVD en GroenLinks-PvdA lijken, op basis van de peilingen, op elkaar aangewezen. Maar daar staan veel VVD-kiezers niet om te springen.

Marjolein Moorman (GroenLinks/PvdA) heeft in een interview met WNL Haagse Lobby fel uitgehaald naar PVV, FVD en BBB.

Het RIVM heeft zijn website offline gehaald na een hack, waarbij vreemde informatie op de site verscheen. Er wordt gewerkt aan het dichten van kwetsbaarheden.

De ochtenden worden kouder en de terrassen leger. Vanaf welke temperatuur trekken Nederlanders doorgaans hun winterjas aan?

De boodschappen zijn (te) duur, een veelgehoord sentiment. Aldi profiteert daarvan, want de supermarkt won in marktaandeel.

Het aantal geregistreerde orgaandonoren steeg met bijna 30.000 ten opzichte van vorig jaar, meldt het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS)

Ondanks het staakt-het-vuren schoot het Israëlische leger op Palestijnen in Gaza, vijf doden zijn gemeld.

Een plan is om mensen met een lichtere straf een enkelband om te doen in plaats van hen vast te zetten. Hoe effectief is zo'n enkelband?

Hamas heeft op maandag, slechts enkele uren na het ondertekenen van een vredesverdrag met Israël, openbare executies uitgevoerd in Gaza. Deze wraakacties volgden op de terugtrekking van Israëlische troepen. Op schokkende videobeelden is...

Drie mannen van 19, 22 en 24 jaar worden ervan beschuldigd dat ze in oktober vorig jaar een jonge vrouw in Maastricht hebben verkracht. Ze ontkennen gedwongen seks gehad te hebben en beweren dat de vrouw instemde met de handelingen. Het Openbaar...

In het aanmeldcentrum in Ter Apel hebben afgelopen nacht 2007 asielzoekers geslapen, aldus het COA. Dit is de eerste keer in twee weken dat het aantal boven de 2000 ligt. Het COA krijgt een boete van 50.000 euro per dag zolang er te veel mensen in...

De politie zoekt een man die een vrouw probeerde aan te randen tijdens de actie "De nacht is ook van ons" in Groningen. Deze actie vroeg aandacht voor de veiligheid van vrouwen op straat. Het incident gebeurde in de Folkingestraat in het centrum...

De website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is uit de lucht gehaald na een hack. Hackers zijn erin geslaagd binnen te dringen via een lek in een externe plugin van het contactformulier. Hierdoor werd het mogelijk om via...

De politie is dinsdagochtend gestart met een Team Grootschalige Opsporing (TGO) nadat ze maandagavond in Boxmeer een dode man vond in een geparkeerde auto. Zo’n 25 rechercheurs onderzoeken de zaak, zij houden daarbij sterk rekening met een...

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft voor de rechtbank Rotterdam in Dordrecht een celstraf van 3 jaar geëist tegen een 47-jarige Poolse man zonder vaste woon- of verblijfplaats. De officier van justitie van het Landelijk Parket verdenkt hem van...

Welkom! We moeten nog even geduld hebben beste luitjes. Tot en met vrijdag verandert er niet veel in het weerbeeld. Toch wil dat niet zeggen dat de gordijnen alleen maar gesloten zijn. We zagen de afgelopen dagen ook al dat het er soms best...

De constatering van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) dat het Nederlandse spoor niet goed voorbereid is op dreigingen als sabotage en cyberaanvallen is zeer herkenbaar. Dat zegt de Maatschappij Voor Beter OV. Met name het onvermogen om...

Steeds meer Nederlanders staan automatisch geregistreerd als orgaandonor doordat ze geen keuze hebben gemaakt. Dit komt vooral veel voor bij jongeren. Zij worden geregistreerd als "geen bezwaar" omdat ze hun voorkeur niet hebben doorgegeven. De...